صادرات محصولات کنسروی از ایران
دکتر هومن باسره
ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان محصولات غذایی کنسروی در
خاورمیانه است و میتواند از تنوع آب و هوایی و کشاورزی خود برای تولید محصولات با
کیفیت و ارزان بهره ببرد. برخی از محصولات غذایی کنسروی ایرانی عبارتند از: ماهی،
گوشت، سبزیجات، میوهها، خشکبار، برنج و غیره.
محصولات غذایی کنسروی از جمله محصولاتی است که میتوانند مدت زمان طولانی نگهداری
شوند و در شرایط مختلف مصرف شوند. این محصولات دارای مزایایی هستند که میتوانند
جذابیت آنها را برای مشتریان افزایش دهند. برخی از این مزایا عبارتند از:
- حفظ خواص غذایی و طعم مواد اولیه
- کاهش هزینههای حمل و نقل و انبارداری
- امکان استفاده از مواد اولیه محلی و فصلی
- امکان تنوع بخشیدن به منوی غذایی
- امکان دسترسی به محصولات غذایی در شرایط بحرانی.
بازار جهانی مواد غذایی کنسرو شده در سال ۲۰۲۳ به ارزش ۸۵.۵۶ میلیارد دلار برآورد
شده و بازار غذای دریایی کنسرو شده در سال ۲۰۱۶ به ارزش ۲۹.۷۵ میلیارد دلار بوده
است. پیشبینی میشود این رقم تا سال ۲۰۲۱ به ۳۶.۷ میلیارد دلار برسد.
بازارهای صادراتی محصولات کنسروی ایران
صادرات محصولات غذایی کنسروی از ایران به سایر کشورها یک فرصت تجاری بزرگ است که
میتواند درآمد و اشتغالزایی را افزایش دهد. برخی از بازارهای هدف برای صادرات
محصولات غذایی کنسروی از ایران عبارتند از: امارات متحده عربی، آلمان، کانادا،
اسپانیا، هلند و ایالات متحده.
کشوری که بیشترین صادرات محصولات غذایی کنسروی از ایران را داشته، امارات متحده
عربی است که با خرید بیش از ۱۰۰ میلیون دلار، سهمی بیش از ۲۰ درصد از کل صادرات این
محصولات را به خود اختصاص داده است.
کشوری که کمترین صادرات محصولات غذایی کنسروی از ایران به آن انجام شده، ایالات
متحده است که با خرید کمتر از ۱۰ میلیون دلار، سهمی کمتر از ۲ درصد از کل صادرات
این محصولات را به خود اختصاص داده است.
برخی از بازارهای نوظهور و جدید برای محصولات غذایی کنسروی ایران عبارتند از:
- چین: این کشور با جمعیت بیش از یک میلیارد نفر، یکی از بزرگترین بازارهای جهان
است که نیازهای غذایی بالایی دارد. ایران میتواند با استفاده از راهبردهای
بازاریابی مناسب، محصولات کنسروی خود را به عنوان یک غذای سالم، ارزان و متنوع به
مشتریان چینی معرفی کند.
- هند: این کشور با جمعیت بیش از یک میلیارد نفر، یکی از بازارهای رو به رشد آسیا
است که تقاضای غذایی بالایی دارد. ایران میتواند با توجه به سلیقهها و فرهنگهای
مختلف مردم هند، محصولات کنسروی خود را با طعمهای متنوع و بستهبندیهای متناسب به
این بازار عرضه کند.
- روسیه: این کشور با جمعیت بیش از ۱۴۰ میلیون نفر، یکی از بازارهای مهم اروپا است
که پتانسیل صادراتی بالایی دارد. ایران میتواند با بهرهگیری از روابط سیاسی و
اقتصادی خوب با این کشور، محصولات کنسروی خود را با استانداردهای بینالمللی و
قیمتهای رقابتی به این بازار صادر کند.
- ترکیه: این کشور با جمعیت بیش از ۸۰ میلیون نفر، یکی از همسایگان و شرکای تجاری
ایران است که میتواند یک بازار مصرفی خوب و توزیعکنندهای برای محصولات کنسروی
ایران باشد. ایران میتواند با استفاده از مزیتهای جغرافیایی و فرهنگی، محصولات
کنسروی خود را با کیفیت بالا و هزینههای پایین به این بازار ارائه نماید.
- عراق: این کشور با جمعیت بیش از ۴۰ میلیون نفر، یکی از همسایگان و شرکای تجاری
ایران است که نیازهای غذایی زیادی دارد. ایران میتواند با توجه به شباهتهای
فرهنگی و مذهبی، محصولات کنسروی خود را با طعمها و برچسبهای مناسب به این بازار
صادر نماید.
الزامات و استانداردهای صادراتی محصولات کنسروی
برای صادرات محصولات غذایی کنسروشده به کشورهای آسیایی و اروپایی و کشورهای عربی
حوزه خلیج فارس، باید استانداردهای مختلفی را رعایت کنید. برخی از این استانداردها
عبارتند از:
- استاندارد BRC: این استاندارد توسط کنسرسیوم خرده فروشی بریتانیا تدوین شده است و
الزامات کیفیت، بهداشت و ایمنی محصولات غذایی را پوشش میدهد. این استاندارد برای
صادرات به اتحادیه اروپا و کشورهای دیگر مورد تایید است.
- استاندارد IFS: این استاندارد توسط اتحادیه تجارت خرده فروشی آلمان و فرانسه
تدوین شده است و الزامات کیفیت، بهداشت و ایمنی محصولات غذایی را پوشش میدهد. این
استاندارد برای صادرات به اتحادیه اروپا و کشورهای دیگر مورد تایید است.
- استاندارد G-Mark: این استاندارد توسط شورای هماهنگی خلیج فارس تدوین شده است و
الزامات فنی محصولاتی را که مشمول مقررات این شورا هستند، مشخص میکند. این
استاندارد برای صادرات به کشورهای عضو شورای هماهنگی خلیج فارس الزامی است.
- استاندارد HACCP: این استاندارد توسط کدکس آلیمانتاریوس تدوین شده است و روشی
علمی برای تحلیل خطر و کنترل نقاط بحرانی در فرآیند تولید محصولات غذایی را ارائه
میدهد. این استاندارد برای صادرات به بسیاری از کشورهای جهان مورد تایید است.
محصولات غذایی کنسرو شده که به اروپا صادر میشوند باید با استانداردهای بالایی از
ایمنی و کیفیت غذا مطابقت داشته باشند. این محصولات باید فارغ از مواد مضر باشند.
با این حال، محدودیتها بر روی مواد آلاینده مختلف در حال افزایش است.
برخی از الزامات اصلی عبارتند از:
- ایمنی غذا: تمام غذاها از جمله میوهها و سبزیجات کنسرو شده که در اتحادیه اروپا
فروخته میشوند باید ایمن باشند.
- افزودنیها: افزودنیها باید مورد بررسی قرار گرفته و تأیید شوند.
- آلایندههای مضر: آلایندههای مضر مانند باقیمانده سموم آفتابگردان بالاتر از
حداکثر میزان باقیمانده (MRL)، یا سطوح بیش از حد مایکوتوکسینها یا نگهدارندهها
ممنوع هستند.
- بستهبندی: قوطیها و سایر مواد مورد استفاده برای بستهبندی باید مقاوم در برابر
خوردگی و فارغ از آلایندهها مانند کادمیوم یا بیسفنول A (BPA) باشند.
- کنترل آلایندهها: قوانین کمیسیون اروپا سطوح حداکثری برای برخی آلایندهها در
محصولات غذایی تعیین کرده است.
- باقیمانده سموم آفتابگردان: برخی قوانین اتحادیه اروپا برای حضور باقیمانده
سموم آفتابگردان (MRLs) در محصولات غذایی تنظیم گردیده است.
به طور کلی، شفافیت بیشتر، قابلیت ردیابی و تمرکز بر روی روشهای مسئولانه اجتماعی
و محیط زیستی اهمیت بیشتری پیدا کردهاند. این موضوع منجر به توسعه بسیاری از انواع
گواهینامهها شده است.
ورود به عرصه صادرات محصولات غذایی کنسروی
برای ورود به این کسب و کار و یافتن بهترین بازارها، باید برخی از تکنیکها را در
نظر گرفت. برخی از این تکنیکها عبارتند از:
- تحقیق درباره نیازها و سلایق مشتریان هدف: برای انتخاب محصولات مناسب برای
صادرات، باید بازارهای هدف خود را شناسایی کنید و درباره نیازها، سلایق، عادات،
فرهنگ و قوانین غذایی آنها تحقیق کنید. برای مثال، اگر قصد دارید محصولات گوشتی را
به کشورهای اسلامی صادر کنید، باید مطمئن شوید که گوشتها حلال هستند و با قوانین
شریعت و دین اسلام سازگار میباشند. یا اگر قصد دارید محصولات میوهای را به
کشورهای اروپایی صادر کنید، باید مطمئن شوید که میوهها تازه، بدون آفتکش و با
کیفیت بالا هستند.
- رعایت استانداردهای کیفیت و بهداشت بینالمللی: برای رقابت با تولیدکنندگان دیگر
و جلب اعتماد مشتریان، باید استانداردهای کیفیت و بهداشت بینالمللی را رعایت کنید
و گواهینامههای مربوطه را اخذ نمایید. برای مثال، برای صادرات به اتحادیه اروپا،
باید استانداردهای HACCP (تحلیل خطر و نقاط کنترل بحرانی) و ISO 22000 (مدیریت
ایمنی غذا) را دنبال کنید. یا برای صادرات به ایالات متحده، باید استانداردهای FDA
(اداره غذا و دارو) را رعایت کنید.
- ایجاد بستهبندی مناسب: بستهبندی یکی از عوامل مهم در جلب توجه و افزایش فروش
محصولات غذایی کنسروی است. بستهبندی باید طراحی زیبا، رنگهای مناسب، لوگو و نام
برند، عکسهای واقعگرایانه و اطلاعات مفید داشته باشد تا مشتری را به خرید ترغیب
کند. همچنین، بستهبندی باید از مواد با کیفیت و مقاوم در برابر ضربه، فشار، حرارت،
رطوبت و نور ساخته شده باشد. بستهبندی باید با نوع محصول، اندازه، وزن، شکل و
نیازهای حمل و نقل سازگار باشد تا محصول را در برابر خرابی و از بین رفتن حفظ کند.
بستهبندی باید از مواد قابل بازیافت و زیستتخریبپذیر ساخته شده باشد تا تاثیرات
منفی زیست محیطی آن را کاهش دهد.
- انتخاب روشهای حمل و نقل مناسب و ارزان: برای ارسال محصولات غذایی کنسروی به
بازارهای هدف، باید روشهای حمل و نقلی را انتخاب کنید که هزینههای حمل و نقل،
بیمه، گمرک و مالیات را کاهش دهند و همچنین زمان تحویل را کوتاه کنند. برای مثال،
برای صادرات به کشورهای نزدیک، میتوانید از راههای زمینی یا دریایی استفاده کنید،
اما برای صادرات به کشورهای دور، ممکن است مجبور شوید از راه هوایی عمل کنید.
- ایجاد روابط تجاری با واردکنندگان و توزیعکنندگان معتبر: برای ورود به بازارهای
جدید و گسترش بازارهای فعلی، باید با واردکنندگان و توزیعکنندگانی همکاری کنید که
دارای شهرت، تجربه، شبکه و اعتبار خوبی هستند و قادرند محصولات شما را به مشتریان
نهایی برسانند.
- ایجاد برند و تبلیغات موثر: برای افزایش شناخت و تقاضا برای محصولات غذایی کنسروی
خود، باید یک برند قوی و متمایز ایجاد کنید و از راههای مختلفی برای تبلیغ آن
استفاده نمایید. برای مثال، میتوانید از رسانههای چاپی، رادیویی، تلویزیونی،
اینترنتی و اجتماعی برای ارائه اطلاعات، نمونههای رایگان، تخفیفها و جوایز به
مشتریان و از نمایشگاهها، همایشها و رویدادهای تجاری برای ارتباط با واردکنندگان
و توزیعکنندگان استفاده کنید.
* استفاده ار مطلب با ذکر نام منبع و مولف مجاز است