صادرات مرغ و تخم مرغ
دکتر هومن باسره
صادرات مرغ و تخم مرغ از ایران یکی از فعالیتهای تجاری مهم و
پرسود این کشور است که در سالهای اخیر رشد قابل توجهی داشته است. ایران با تولید
بیش از یک میلیون تن مرغ گوشتی و ۷۸۲ هزار تن تخم مرغ در سال ۲۰۲۱، یکی از بزرگترین
تولیدکنندگان این محصولات در منطقه غرب آسیا است. این کشور با بهرهگیری از
ظرفیتهای داخلی و خارجی خود، توانسته است بازارهای جدیدی را برای صادرات مرغ و تخم
مرغ خود پیدا کند.
به گزارش سازمان توسعه تجارت ایران، در سال ۲۰۲۱ ایران مقدار ۶.۹ هزار تن مرغ و تخم
مرغ به ارزش ۵۷۱ هزار دلار صادر کرده است. این مقدار نسبت به سال ۲۰۲۰ کاهش یافته
است که علت آن تحریمها، کرونا و کمبود خوراک بوده است. اما با وجود این مشکلات،
ایران همچنان بازارهای مهمی را در کشورهای دوست و همسایه خود دارد. برخی از این
کشورها عبارتند از قطر، ترکیه، عمان، امارات متحده عربی و کویت. همچنین ونزوئلا و
افغانستان نیز بازارهای بالقوه خوبی برای محصولات ایرانی هستند.
تولید محصولات مرغ و تخم مرغ در ایران و موانع تولید
به طور کلی، تولید محصولات مرغ و تخم مرغ در ایران یکی از بزرگترین و مهمترین صنایع
کشاورزی است که بیش از ۶۰ درصد پروتئین حیوانی مصرفی را تأمین میکند. بر اساس
آمارهای منتشر شده، در سال ۲۰۲۱ تولید مرغ گوشتی در ایران ۱.۲ میلیون تن و تولید
تخم مرغ ۷۸۲ هزار تن بوده است. این صنعت در طول تاریخ خود تحولات و تغییرات بسیاری
را تجربه کرده است و با چالشها و مشکلات مختلفی روبرو بوده و هست.
برخی از موانع اصلی تولید محصولات مرغ و تخم مرغ در ایران عبارتند از:
- کمبود خوراک و افزایش قیمت آن: این مشکل باعث افزایش هزینههای تولید و کاهش
سودآوری و رقابتپذیری محصولات ایرانی میشود.
- بیماریها و آسیبهای زیستمحیطی: این مشکل باعث کاهش تولید و کیفیت محصولات و از
دست دادن بازارها و مشتریان میشود.
- تحریمها و محدودیتهای تجاری: این مشکل باعث کاهش دسترسی به بازارهای جهانی و
عدم قطعیت برای تولیدکنندگان و مصرفکنندگان میشود.
- نبود استانداردهای بهداشتی و کیفیتی: این مشکل باعث کاهش رضایت مشتریان و افزایش
مشکلات گمرکی و بهداشتی میشود.
برخی از راه حلهای پیشنهادی برای رفع این موانع عبارتند از:
- توسعه زیرساختهای تولید خوراک: این راه حل میتواند منجر به کاهش وابستگی به
واردات خوراک و افزایش بهرهوری و سودآوری شود.
- ایجاد روابط تجاری دوستانه با کشورهای همسایه: این راه حل میتواند به دور زدن
تحریمها و افزایش صادرات به بازارهای نزدیک کمک کند.
- ارتقاء استانداردهای بهداشتی و کیفی: این راه حل میتواند به کاهش مشکلات گمرکی و
بهداشتی و افزایش رضایت مشتریان منجر شود.
- انجام بازاریابی بینالمللی: این راه حل میتواند به افزایش شناخت و اعتماد به
محصولات ایرانی و جذب مشتریان جدید بیانجامد.
موانع موجود در صادرات مرغ و تخم مرغ از ایران
ایران با داشتن کارآیی تولید بالا، بیشترین تولید گوشت مرغ و تخممرغ را در منطقه
غرب آسیا دارد. کشاورزان مرغدار ایران پتانسیل صادرات تا ۵۰۰,۰۰۰ تن گوشت مرغ در
سال را دارند و با توجه به تولید داخلی قوی و توانایی صادرات، ایران میتواند در
بازار جهانی نقش مهمی در تأمین گوشت مرغ و تخممرغ ایفا کند.
برخی از کشورهایی که از ایران مرغ و تخم مرغ وارد میکنند عبارتند از:
- قطر: این کشور در سال ۲۰۲۱ به ارزش ۳۰۵ هزار دلار مرغ و تخم مرغ از ایران خریداری
کرده است.
- ترکیه: واردات این کشور از ایران در سال ۲۰۲۱ به ارزش ۱۹۳ هزار دلار مرغ و تخم
مرغ میباشد.
- عمان: این کشور در سال ۲۰۲۱ به ارزش ۷۰.۸ هزار دلار مرغ و تخم مرغ از ایران
خریداری کرده است.
- امارات متحده عربی: واردات این کشور در سال ۲۰۲۱ به ارزش ۱.۵۴ هزار دلار بوده
است.
- کویت: این کشور در سال ۲۰۲۱ به ارزش ۴۸۱ دلار مرغ و تخم مرغ از ایران خریداری
نموده است.
برخی از موانع اصلی صادرات مرغ و تخم مرغ از ایران عبارتند از:
- تحریمها و محدودیتهای تجاری: این موانع دسترسی به بازارهای جهانی را محدود
میکنند.
- کمبود خوراک: این مشکل باعث افزایش هزینههای تولید و کاهش رقابتپذیری محصولات
ایرانی میشود.
- عدم بازاریابی بین المللی
- نبود استانداردهای بهداشتی و کیفی: این ضعف باعث میشود محصولات ایرانی با مشکلات
گمرکی و بهداشتی در کشورهای مقصد روبرو شوند.
برخی از راه حلهای پیشنهادی برای رفع این موانع عبارتند از:
- ایجاد روابط تجاری دوستانه با کشورهای همسایه برای کاهش محدودیتها
- توسعه زیرساخت های تولید خوراک برای کاهش وابستگی به واردات خوراک
- انجام بازاریابی بینالمللی برای شناساندن محصولات ایرانی و ایجاد اعتماد و جذب
مشتریان جدید
- ارتقاء استانداردهای بهداشتی و کیفی.
بازارهای بالقوه و راههای ورود به حوزه صادرات مرغ و تخم مرغ
بازارهای بالقوه برای محصولات مرغ و تخم مرغ صادراتی ایران ممکن است به عوامل
مختلفی بستگی داشته باشند، مانند تقاضا، قیمت، کیفیت، رقابت، تحریمها، موانع گمرکی
و بهداشتی و غیره.
برخی از کشورهایی که میتوانند بازارهای بالقوه برای محصولات مرغ و تخم مرغ ایران
باشند عبارتند از:
- افغانستان: این کشور یکی از بزرگترین مقاصد صادرات مرغ ایران است و به دلیل
نزدیکی جغرافیایی و فرهنگی، میتواند یک بازار مطمئن برای محصولات مرغ و تخم مرغ
ایران نیز باشد.
- ونزوئلا: این کشور در سال ۲۰۲۱ به ارزش ۲۴۶ تن مرغ از ایران وارد کرده است و به
دلیل کمبودهای غذایی و اقتصادی که با آن روبرو است، ممکن است به دنبال تامین مواد
غذایی از کشورهای دوست خود مانند ایران باشد.
- ترکیه: این کشور یکی از بزرگترین مقاصد صادرات تخم مرغ ایران است و به دلیل وجود
بازار مشترک و تجارت آزاد با ایران، میتواند یک بازار پرسود برای محصولات مرغ و
تخم مرغ ایران باشد.
- عمان: این کشور یکی از مشتریان مرغ و تخم مرغ ایران است و به دلیل روابط خوب
سیاسی و اقتصادی با ایران، می.تواند یک بازار پایدار برای محصولات ایرانی باشد.
- امارات متحده عربی: این کشور یکی از مشتریان مرغ و تخم مرغ ایران است و به دلیل
وجود جامعه ایرانی بزرگ و تقاضای بالا برای محصولات حلال، میتواند یک بازار جذاب
برای محصولات گوشتی حلال ایران باشد.
برای صادر کردن مرغ و تخم مرغ از ایران به سایر کشورها، شما باید چند مرحله را طی
کنید:
- اول، باید با قوانین و مقررات گمرکی و بهداشتی کشور مقصد آشنا شوید. برای مثال،
عراق در سال ۲۰۲۴ واردات مرغ و تخم مرغ از ایران را ممنوع کرده است، بنابراین شما
نمیتوانید به این کشور صادرات داشته باشید. اما شما میتوانید به کشورهای دیگری
مانند ترکیه، افغانستان، عمان و ارمنستان صادر نمایید.
- دوم، باید مجوز صادرات از سازمان صنعت، معدن و تجارت و سازمان دامپزشکی ایران
دریافت کنید.
- سوم، باید محصول خود را به گمرک برسانید و مدارک لازم را تکمیل کنید. شما باید
فرم صادرات، فاکتور تجاری، بارنامه، بیمهنامه، گواهی بهداشتی، گواهی کیفیت، گواهی
مبدا و گواهی حلالیت را داشته باشید. همچنین باید عوارض گمرکی و مالیاتی را پرداخت
نمایید.
- چهارم، شما باید محصول خود را با روش مناسب حمل و نقل به کشور مقصد برسانید. باید
در نظر داشته باشید که مرغ و تخم مرغ محصولات فاسدشدنی هستند و باید در دمای مناسب
نگهداری و حمل شوند.
* استفاده ار مطلب با ذکر نام منبع و مولف مجاز است