راهنمای صادرات خیارشور از ایران
دکتر هومن باسره
صادرات خیارشور از ایران یکی از فعالیتهای اقتصادی مهم و
سودآور برای تولیدکنندگان و بازرگانان ایرانی است. خیارشور یکی از محصولات محبوب و
مصرفی در بسیاری از کشورهای جهان است که ایران به عنوان یکی از تولیدکنندگان برتر
آن شناخته میشود. اما برای موفقیت در این بازار رقابتی، لازم است که با شرایط و
قوانین صادراتی، بازارهای هدف، روشهای بستهبندی و حمل و نقل، و چالشها و
فرصتهای این تجارت آشنا باشید.
شرایط و قوانین صادرات خیارشور از ایران
برای صادرات خیارشور از ایران، لازم است که تولیدکننده یا صادرکننده خود را با
شرایط و قوانین مربوط به این تجارت مطابقت دهد. برخی از این شرایط و قوانین عبارتند
از:
- داشتن مجوز صادراتی از سازمان توسعه تجارت ایران و سایر مراجع ذیربط
- داشتن گواهی استاندارد از موسسه استاندارد و تحقیقات صنعتی ایران و سایر مراجع
بینالمللی
- داشتن گواهی بهداشتی از سازمان دامپزشکی ایران و سایر مراجع بینالمللی
- داشتن گواهی فیتوسانیتاری از سازمان حفاظت گیاهان ایران و سایر مراجع بینالمللی
- داشتن گواهی ارگانیک از سازمان توسعه و ترویج کشاورزی ایران و سایر مراجع
بینالمللی (در صورتی که خیارشور ارگانیک باشد)
- رعایت مقررات گمرکی و ارزی ایران و کشور مقصد
- رعایت مقررات صحی و بهداشتی ایران و کشور مقصد
- رعایت مقررات تحریمهای بینالمللی علیه ایران و کشور مقصد.
بازارهای هدف برای صادرات خیارشور از ایران
خیارشور یکی از محصولاتی است که در بسیاری از کشورهای جهان مورد استقبال قرار
میگیرد. اما برخی از کشورها به عنوان بازارهای هدف برای صادرات خیارشور از ایران
برجستهتر هستند. برخی از این کشورها عبارتند از:
- عراق: عراق یکی از مهمترین بازارهای هدف برای صادرات خیارشور از ایران است. این
کشور به دلیل همسایگی و همجواری با ایران، فرهنگ و آداب و رسوم مشترک، تقاضای بالا
برای خیارشور، و روابط تجاری خوب با ایران، یکی از مشتریان دائمی و وفادار ایران در
این زمینه است. طبق آمار سازمان توسعه تجارت ایران، در سال ۱۴۰۰، ایران بیش از ۱۰۰
هزار تن خیارشور به ارزش بیش از ۱۰۰ میلیون دلار به عراق صادر کرده است. این رقم
نشاندهنده رشد ۲۰ درصدی در تناژ و ۱۵ درصدی در ارزش صادرات خیارشور نسبت به سال
قبل است. عراق با داشتن ۳۷ درصد از سهم بازار صادرات خیارشور ایران، رتبه اول را در
این زمینه دارد.
- ژاپن: ژاپن یکی از بازارهای جدید و پرطرفدار برای صادرات خیارشور از ایران است.
این کشور به دلیل داشتن جمعیت زیاد و پرمصرف، سطح بالای درآمد و خریداری، تقاضای
بالا برای محصولات ارگانیک و سالم، و روابط دوستانه با ایران، یکی از بازارهای مورد
نظر تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی است. طبق آمار سازمان توسعه تجارت ایران، در
سال ۱۴۰۰، ایران بیش از ۵ هزار تن خیارشور به ارزش بیش از ۵ میلیون دلار به ژاپن
صادر کرده است. این رقم نشاندهنده رشد ۵۰ درصدی در تناژ و ۴۰ درصدی در ارزش صادرات
خیارشور نسبت به سال قبل است. ژاپن با داشتن ۵ درصد از سهم بازار صادرات خیارشور
ایران، رتبه چهارم را در این زمینه دارد.
- سایر کشورها: علاوه بر عراق و ژاپن، کشورهای دیگری نیز به عنوان بازارهای هدف
برای صادرات خیارشور از ایران مطرح هستند. برخی از این کشورها عبارتند از: روسیه،
ترکیه، افغانستان، پاکستان، قطر، عمان، امارات متحده عربی، کویت، آلمان، هلند،
انگلستان، کانادا و آمریکا. طبق آمار سازمان توسعه تجارت ایران، در سال ۱۴۰۰، ایران
بیش از ۱۰۰ هزار تن خیارشور به ارزش بیش از ۱۰۰ میلیون دلار به این کشورها صادر
کرده است. این رقم نشاندهنده رشد ۱۰ درصدی در تناژ و ۵ درصدی در ارزش صادرات
خیارشور نسبت به سال قبل است. این کشورها با داشتن ۵۸ درصد از سهم بازار صادرات
خیارشور ایران، رتبه دوم تا سیزدهم را در این زمینه دارند.
چالشها و فرصتهای صادرات خیارشور
صادرات خیارشور از ایران همچون هر تجارت دیگری، با چالشها و فرصتهایی روبرو است.
برخی از این چالشها و فرصتها عبارتند از:
- چالشها:
- تحریمهای بینالمللی علیه ایران و اثرات منفی آن بر روی ارزش پول، قیمت حمل و
نقل، دسترسی به بازارها و مشتریان، و اعتماد سرمایهگذاران
- رقابت بالا با تولیدکنندگان و صادرکنندگان دیگر خیارشور در جهان، مخصوصا کشورهای
ترکیه، چین، هند، اسپانیا و مصر
- نوسانات قیمت خیار تازه و مواد اولیه دیگر برای تولید خیارشور
- کمبود زیرساختها و تجهیزات مدرن برای تولید، بستهبندی و حمل و نقل خیارشور با
کیفیت بالا و استاندارد بینالمللی
- عدم هماهنگی و همکاری بین تولیدکنندگان، صادرکنندگان، دولت و سازمانهای مربوطه
در زمینه توسعه و حمایت از صادرات خیارشور
- عدم آگاهی و آموزش کافی در زمینه بازاریابی، برندسازی، ارتباط با مشتریان، و
مذاکره با خریداران خارجی
- فرصتها:
- تقاضای بالا و رو به رشد برای خیارشور در بازارهای جهانی، مخصوصا کشورهایی که با
ایران روابط خوبی دارند
- تنوع و کیفیت بالای خیارشور ایرانی و توانایی تولید خیارشور با طعمها و
اندازههای مختلف بر اساس سلیقه مشتریان
- داشتن مزیت قیمتی نسبت به رقبا به دلیل هزینههای تولید و حمل و نقل پایینتر
- داشتن مزیت ارگانیک بودن خیارشور ایرانی به دلیل استفاده از خیار تازه و مواد
اولیه طبیعی و بدون مواد شیمیایی
- داشتن مزیت فرهنگی و تاریخی برای خیارشور ایرانی به دلیل داشتن سابقه طولانی و
تجربه انبوه در تولید و مصرف خیارشور در ایران
- داشتن مزیت ابتکاری و خلاقانه برای خیارشور ایرانی به دلیل داشتن توانایی تولید
خیارشور با طرحها و بستهبندیهای جذاب و متفاوت.
ظرفیتهای رقابتی و سلایق مشتریان خیارشور ایرانی
برخی از کشورهایی که خیارشور ایرانی را وارد میکنند و ظرفیت مناسبی برای صادرات
محصول خیارشور به این کشورها وجود دارد، عبارتند از:
- کشورهای اروپایی مانند آلمان، هلند، فرانسه، بلژیک و جمهوری چک که بازارهای بزرگی
برای خیارشور، به ویژه خیارشور تخمیری، در منطقه هستند. این کشورها به دلیل افزایش
آگاهی نسبت به سلامت جامعه، به ویژه نسل جوان، تقاضای بالایی برای محصولات ارگانیک
و سالم دارند. خیارشور نه تنها طعمی ترش و خوشمزه به ساندویچها و همبرگرها میدهد،
بلکه حاوی آنتیاکسیدانها و مواد معدنی است که محافظی در برابر رادیکالهای آزاد
بحساب میآیند. خیارشور نه تنها طعم خوبی به غذاها میدهد، بلکه یک گزینه اقتصادی
در میان غذاهای مختلف میباشد. به ویژه، آلمان، هلند، فرانسه، بلژیک و جمهوری چک
فرصتهایی برای تامینکنندگان کشورهای در حال توسعه ارائه میدهند.
- کشورهای ترکیه، هند، صربستان و مصر رقبای اصلی ایران در تولید و صادرات خیارشور
هستند. این کشورها با داشتن توانایی تولید خیارشور با کیفیت بالا و قیمت پایین،
بازارهای مهمی را در اروپا و آسیا تصاحب کردهاند.
- کشورهای عربی مانند عراق، قطر، عمان، امارات متحده عربی، کویت و عربستان سعودی با
ایران روابط فرهنگی و تاریخی دارند و خیارشور را به عنوان یکی از محصولات مورد
علاقه خود مصرف میکنند. این کشورها با داشتن جمعیت زیاد و مصرف فراوان، سطح بالای
درآمد و قدرت خرید بالا، و عدم تحریمهای بینالمللی علیه ایران، بازارهای مطلوبی
برای تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی هستند.
- کشورهای آمریکای شمالی مانند آمریکا و کانادا بازارهای جدید و پرطرفدار برای
خیارشور ایرانی هستند. این کشورها به دلیل داشتن جمعیت زیاد و متنوع، تقاضای بالا
برای محصولات ارگانیک و سالم، و علاقه به غذاهای بینالمللی و خارجی، یکی از
بازارهای عالی تولیدکنندگان و صادرکنندگان ایرانی هستند.
ورود به بازارهای نوظهور محصول خیارشور
برای تولیدکنندگان و بازرگانان جوان که میخواهند خیارشور ایرانی را به بازارهای
نوظهور مانند ژاپن صادر کنند، توصیههای زیر را داریم:
- قبل از ورود به بازار ژاپن، به دقت بازار را بررسی کنید و نیازها، سلیقهها،
رفتارها و انتظارات مشتریان ژاپنی را بشناسید. برای این منظور، میتوانید از منابع
موجود مانند گزارش
تحلیلی بازار خیارشور ژاپن ،
راهنمای صادرات به
ژاپن و وبسایت انجمن تجارت ایران و
ژاپن استفاده کنید.
- سعی کنید خیارشور ایرانی را با توجه به نیازها و سلیقههای مشتریان ژاپنی تولید و
بستهبندی کنید. برای مثال، میتوانید خیارشور ارگانیک، خیارشور با طعمهای مختلف
مانند سیر، فلفل، زنجبیل، و خیارشور با اندازههای کوچک و بزرگ را تولید کنید.
همچنین، میتوانید خیارشور را در ظروف شیشهای، پلاستیکی یا فلزی با طرحها و
رنگهای جذاب و متناسب با فرهنگ ژاپن بستهبندی کنید.
- سعی کنید خیارشور ایرانی را با برندسازی مناسب و موثر در بازار ژاپن معرفی کنید.
برای این منظور، میتوانید از روشهای مختلف بازاریابی مانند تبلیغات در رسانهها،
شبکههای اجتماعی، نمایشگاهها و همایشها، ارسال نمونههای رایگان به خریداران
بالقوه، و ایجاد رابطه و ارتباط خوب با خریداران واقعی استفاده کنید. همچنین،
میتوانید از مزایای خیارشور ایرانی مانند کیفیت بالا، قیمت مناسب، ارگانیک بودن، و
داشتن سابقه و تجربه طولانی در تولید و مصرف خیارشور در ایران به عنوان نقاط قوت
خود استفاده کنید.
- سعی کنید خیارشور ایرانی را با روشهای حمل و نقل مناسب و ایمن به بازار ژاپن
ارسال کنید. برای این منظور، میتوانید از روشهای حمل و نقل هوایی، دریایی یا
ترکیبی استفاده کنید. همچنین، میتوانید از خدمات شرکتهای حمل و نقل بینالمللی
معتبر و متخصص در صادرات به ژاپن استفاده کنید. برای انتخاب شرکت حمل و نقل مناسب،
میتوانید از لیست شرکتهای حمل
و نقل بینالمللی که توسط سازمان توسعه تجارت ایران ارائه شده است، استفاده
کنید.
- سعی کنید با شرایط و قوانین صادراتی و وارداتی ایران و ژاپن آشنا باشید و آنها
را رعایت کنید. برای این منظور، میتوانید به وبسایت
سازمان توسعه تجارت ایران یا سایر منابع مراجعه نمایید. همچنین، میتوانید از
خدمات مشاورهای و حقوقی شرکتها و موسسات متخصص در این زمینه استفاده کنید.
روشهای بستهبندی و حمل و نقل خیارشور
برای صادرات خیارشور از ایران، لازم است که تولیدکننده یا صادرکننده به روشهای
مناسب بستهبندی و حمل و نقل خیارشور توجه کند. برخی از این روشها عبارتند از:
- بستهبندی خیارشور در ظروف پلاستیکی، شیشهای، فلزی یا چوبی با اندازهها و
طرحهای مختلف بر اساس سفارش مشتری و استانداردهای مورد نیاز بازار مقصد
- برچسبزنی خیارشور با نام تولیدکننده یا صادرکننده، نام محصول، تاریخ تولید و
انقضا، وزن خالص و ناخالص، ترکیبات و مواد افزودنی، کد استاندارد و بهداشتی و سایر
اطلاعات مربوطه
- بارگیری خیارشور در کارتنها، پالتها، کانتینرها یا تانکرهای مناسب با رعایت
اصول حمل و نقل و ایمنی
- انتخاب روش حمل و نقل خیارشور بر اساس هزینه، زمان، مسافت و شرایط جوی و
جغرافیایی.
روشهای ممکن برای حمل و نقل عبارتند از: حمل و نقل زمینی (راهآهن یا جادهای)،
حمل و نقل هوایی، حمل و نقل دریایی یا حمل و نقل ترکیبی
- اخذ مدارک و اسناد حمل و نقل خیارشور از مراجع مربوطه.
برخی از این مدارک و اسناد عبارتند از: بارنامه، بیمهنامه، اظهارنامه گمرکی، اسناد
اعتباری، اسناد حمل و نقل بینالمللی و سایر مدارک مورد نیاز بازار مقصد.
چشمانداز صادراتی محصول خیارشور در آینده
بر اساس آمار، صادرات خیارشور از ایران در سال ۲۰۲۰ میلادی به ارزش ۱۰ میلیون دلار
بوده و ایران در رتبه ۲۲ جهان قرار گرفته است. بیشترین خریداران خیارشور ایرانی
کشورهای عراق، کشورهای حوزه خلیج فارس، ارمنستان و روسیه هستند. برای صادرات
خیارشور به این کشورها باید رعایت استانداردهای کیفی و ایمنی خاصی انجام شود و
خیارشور به گونهای تولید و بستهبندی شود که مطابق با مقررات کشور واردکننده باشد.
چشم انداز صادرات خیارشور ایرانی در آینده، روشن و پر امید بنظر میرسد؛ چرا که
خیارشور یکی از محصولات مورد علاقه و با مصرف بالای مردم در تمامی کشورهاست و بازار
جهانی آن در حال رشد است. ایران نیز به دلیل داشتن منابع آبی و خاک مناسب، توانایی
تولید خیارشور با کیفیت بالا و قیمت پایین را دارد. این مزیت رقابتی میتواند بازار
صادرات خیارشور ایران را در کشورهای هدف گسترش دهد. همچنین، ایران میتواند از
تکنولوژیهای نوین در زمینه تولید، بستهبندی و حمل و نقل خیارشور استفاده کند تا
کیفیت و ماندگاری محصول را افزایش دهد و هزینههای تولید و صادرات را کاهش دهد.
برای مثال، ایران میتواند از سیستمهای هوشمند کنترل کیفیت، بستهبندیهای
زیستتخریبپذیر و حمل و نقل سردخانهای استفاده کند.
بیشک، صادرات خیارشور از ایران یک فرصت بزرگ برای بازرگانان بهحساب میآید و
بازرگانان میتوانند با تحقیق و بررسی بازارهای هدف، تولیدکنندگانی که معتبر و
مطمئن هستند را پیدا کنند، با مقامات گمرکی و صنایع و معادن هماهنگیهای لازم را
انجام دهند و با استفاده از تکنولوژیهای نوین، خیارشور ایرانی را با کیفیت بالا و
قیمت مناسب به کشورهای خریدار صادر کنند. این کار میتواند سود مالی و اعتبار
بازرگانان را افزایش دهد و همچنین به اقتصاد و اشتغالزایی در ایران کمک کند.
* استفاده ار مطلب با ذکر نام منبع و مولف مجاز است