فرصتهای صادراتی انواع دستمال کاغذی
دکتر هومن باسره
دستمال کاغذی یکی از محصولات روزانه است که در بسیاری از
کشورها مورد استفاده قرار میگیرد. این محصول از کاغذ تیشو ساخته میشود که خود از
چوب، پنبه، کاغذ بازیافتی و مواد شیمیایی تهیه میشود. دستمال کاغذی دارای خواصی
مانند جذب رطوبت، نرمی، سفیدی و یکبار مصرف بودن است. این محصول در انواع مختلفی
مانند دستمال جعبهای، جیبی، توالت، حولهای و ... عرضه میشود.
دستمال کاغذی از محصولاتی است که در ایران با کیفیت بالا و با استفاده از جدیدترین
فناوریها تولید و با قیمت مناسب به بازارها و کشورهای مختلفی از جمله اندونزی،
ایتالیا، ترکیه، چین و آمریکا صادر میشود. ایران در سال ۱۳۹۶ حدود ۱۱ تن دستمال
کاغذی را به کشورهای دیگر صادر کرده است.
در برخی کشورها از تکنولوژی نانو برای تولید دستمال کاغذی با قابلیت
ضدعفونی استفاده میشود. در ایران محققان موفق به استفاده از ترکیبات گیاهی ماده
موثره صددرصد طبیعی برای تولید دستمال کاغذیهای نانویی تجزیهپذیر شدهاند.
ظرفیتهای تولید دستمال کاغذی در ایران
فناوریها و فرآیندهای موجود در ساخت دستمال کاغذی شامل مراحل زیر است:
- خمیرسازی: تبدیل چوب به خمیر کاغذی
- سفید کردن: استفاده از سفید کنندههای گیاهی و حذف رنگهای ناشی از فیبر
- پرس کردن: جهت خارج کردن آب باقیمانده از مخلوط
- خشک کردن: با عبور مخلوط بر روی سیلندرهای بخاردار
- کریپ شدن کاغذها: خراش دادن کاغذها برای ایجاد نرمی و انعطافپذیری
- برش: برش کاغذها به ابعاد مورد نیاز
- بستهبندی: بستهبندی در کیسههای نایلونی
بر اساس آمارهای ارائه شده توسط معاونت صنایع عمومی وزارت صنعت، معدن و تجارت،
ظرفیت تولید دستمال کاغذی در ایران سالانه ۶۹۱ هزار تن و ظرفیت تولید تیشو (ماده
اولیه تولید دستمال کاغذی) سالانه ۳۲۷ هزار تن است. این در حالی است که برآورد مصرف
دستمال کاغذی در ایران سالانه ۱۵۰ هزار تن و مصرف تیشو سالانه ۱۶۰ هزار تن است. این
آمارها نشان میدهد که ظرفیت تولید دستمال کاغذی بیش از ۴.۵ برابر و تیشو بیش از دو
برابر مصرف سالانه کشور است.
به گزارش ایسنا، تولید دستمال کاغذی در سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ به ترتیب ۱۱۶ و ۱۹۱
هزار تن بوده که حاکی از رشد ۶۴ درصدی است. اما تولید این محصول در ۹ ماهه سال ۱۴۰۰
نسبت به مدت مشابه سال ۱۳۹۹ با ۱۳ درصد کاهش، از ۱۳۱ هزار تن به ۱۱۳ هزار تن رسیده
است که علت این را کاهش تقاضای ایجاد شده بعد از شیوع ویروس کرونا و همچنین قطعی
برق عنوان کردهاند. تولید تیشو نیز در سالهای ۱۳۹۸ و ۱۳۹۹ به ترتیب ۱۶۰ و ۱۷۵
هزار تن بوده که حاکی از رشد ۹ درصدی است. اما تولید این محصول در ۹ ماهه سال ۱۴۰۰
نسبت به مدت مشابه سال ۱۳۹۹ با ۱۶ درصد کاهش، از ۱۳۸ هزار تن به ۱۱۶ هزار تن رسیده
است.
وضعیت صادرات دستمال کاغذی از ایران
صادرات دستمال کاغذی از ایران یکی از موضوعاتی است که در سالهای اخیر مورد توجه
قرار گرفته است. این محصول در گروه ۲۷ قرار دارد و واردات آن باید ممنوع باشد. اما
آیا ایران میتواند این محصول را به کشورهای دیگر صادر کند؟
به گزارش ایسنا، در سال ۱۳۹۶، ۱۱ تن دستمال کاغذی طی ۵ ماه اول سال از کشور ایران
صادر شد. ارزش دلاری این صادرات ۱۹,۲۱۴ دلار و ارزش ریالی آن ۶۲۵,۳۸۸,۱۵۷ ریال بود.
کشورهای مقصد این صادرات عبارت بودند از: عراق، افغانستان، ترکمنستان، قطر، پاکستان
و تاجیکستان.
اما در سالهای بعد، صادرات دستمال کاغذی از ایران با مشکلاتی روبرو شد. یکی از این
مشکلات مربوط به ممنوعیت صادرات این محصول از سوی وزارت صنعت، معدن و تجارت بود.
این ممنوعیت در سال ۱۳۹۹ اعمال شد و تا سال ۱۴۰۰ ادامه داشت. علت این ممنوعیت را
کمبود مواد اولیه و افزایش قیمت داخلی این محصول عنوان کردهاند. این در حالی است
که برخی از تولیدکنندگان دستمال کاغذی اعلام کردهاند که ظرفیت تولید بیش از مصرف
داخلی را دارند و میتوانند این محصول را به کشورهای دیگر صادر کنند.
در سال ۱۴۰۱، صادرات دستمال کاغذی از ایران دوباره امکانپذیر شد. وزارت صنعت، معدن
و تجارت اعلام کرد که با توجه به تامین مواد اولیه و تعادل قیمت داخلی و خارجی،
ممنوعیت صادرات این محصول لغو شده است. این خبر را برخی از تولیدکنندگان دستمال
کاغذی به عنوان یک فرصت برای افزایش درآمد و اشتغال مورد استقبال قرار دادند. اما
آیا واقعاً صادرات دستمال کاغذی از ایران موفق بوده است؟
بر اساس آمارهای ارائه شده توسط سازمان توسعه تجارت ایران، در ۶ ماهه اول سال ۱۴۰۱،
۱۵۲۲ تن دستمال کاغذی به ارزش ۱۹۳۷ میلیارد ریال از ایران صادر شده است. این آمارها
نشان میدهد که صادرات دستمال کاغذی از ایران نسبت به سالهای قبل افزایش یافته
است. کشورهای مقصد این صادرات عبارتند از: عراق، افغانستان، ترکمنستان، قطر،
پاکستان، تاجیکستان، ارمنستان، آذربایجان، ازبکستان، کردستان عراق، کویت، امارات،
عمان، ترکیه و چین.
چالشها و فرصتهای صادرات دستمال کاغذی
صادرات دستمال کاغذی از ایران با چالشها و فرصتهایی روبرو است. در این بخش به
برخی از آنها اشاره میکنیم.
چالشها:
- نوسانات ارزی و تورم: یکی از چالشهای اصلی صادرات دستمال کاغذی از ایران نوسانات
ارزی و تورم است. این نوسانات باعث میشود که قیمت مواد اولیه و هزینههای تولید
افزایش یابد و تناسب میان قیمت داخلی و خارجی از بین برود. این موضوع میتواند باعث
کاهش رقابتپذیری و سودآوری صادرات دستمال کاغذی از ایران شود.
- تحریمها و مشکلات حمل و نقل: یکی دیگر از چالشهای صادرات دستمال کاغذی از ایران
تحریمها و مشکلات حمل و نقل است. تحریمهای اقتصادی و سیاسی علیه ایران باعث
میشود که دسترسی به بازارهای جهانی و انتقال ارز محدود شود. همچنین مشکلات حمل و
نقل مانند کمبود کانتینر، گرانی حمل و نقل، تاخیر در ترخیص کالا و... نیز موانعی
برای صادرات دستمال کاغذی از ایران ایجاد میکند.
- کیفیت و استاندارد: یکی دیگر از چالشهای صادرات دستمال کاغذی از ایران کیفیت و
استاندارد است. برخی از تولیدکنندگان دستمال کاغذی از ایران از کاغذ بازیافتی و
مواد شیمیایی نامناسب برای تولید این محصول استفاده میکنند. این موضوع میتواند
باعث کاهش کیفیت و سلامت دستمال کاغذی ایرانی شود و با استانداردهای بینالمللی
سازگار نباشد. این موضوع میتواند کاهش تقاضا و کم شدن اعتماد مشتریان خارجی به این
محصول را بههمراه داشته باشد.
فرصتها:
- بازارهای هدف: یکی از فرصتهای صادرات دستمال کاغذی از ایران بازارهای هدف و
همسایگان آن است. ایران میتواند از موقعیت جغرافیایی و فرهنگی خود برای صادرات
دستمال کاغذی به کشورهای همسایه و منطقهای استفاده کند. این کشورها دارای تقاضای
بالایی برای این محصول هستند و با ایران روابط تجاری و سیاسی خوبی دارند. ایران
میتواند با ارائه قیمت مناسب و کیفیت بالا، سهم بیشتری از این بازارها را به خود
اختصاص دهد.
- توسعه ظرفیت تولید و تکنولوژی: یکی دیگر از فرصتهای صادرات دستمال کاغذی از
ایران توسعه ظرفیت تولید و تکنولوژی است. ایران دارای ظرفیت تولید بیش از مصرف
داخلی برای این محصول است و میتواند با افزایش سرمایهگذاری و بهروزرسانی
ماشینآلات و تجهیزات، ظرفیت تولید خود را افزایش دهد. همچنین ایران میتواند با
بهرهگیری از تکنولوژیهای نوین و ارتقای کیفیت و استاندارد، محصولات خود را
بازارپسندتر و رقابتپذیرتر کند.
- ایجاد برند و ارزشافزوده: یکی دیگر از فرصتهای صادرات دستمال کاغذی از ایران
ایجاد برند و ارزشافزوده است. ایران میتواند با ایجاد برندهای معتبر و شناخته شده
برای محصولات خود، اعتماد و وفاداری مشتریان خارجی را جلب کند. همچنین ایران
میتواند با ارائه محصولات متنوع و بازارپسند، ارزشافزوده بیشتری برای خود و
مشتریان خود ایجاد کند. برای مثال، ایران میتواند دستمال کاغذیهایی با طرحها و
رنگهای مختلف، با عطرها و عصارههای گیاهی، با خواص ضدباکتری و ضدحساسیت، با
بستهبندیهای زیبا و جذاب و... تولید و صادر کند.
بازارهای هدف برای صادرات دستمال کاغذی از ایران
کشورهایی که با ظرفیت بالایی در بازار جهانی دستمال کاغذی فعالیت دارند عبارتند از:
- اندونزی: بیشترین حجم صادرات دستمال کاغذی با ۱۷ درصد از سهم بازار جهانی را
داراست.
- ایتالیا: با ۱۰ درصد
- ترکیه و چین: هر دو با ۸ درصد
- آمریکا: با ۷ درصد
همچنین، کشورهایی همچون عراق، چین، امارات، کویت، سوریه، تایلند، عمان، افغانستان،
کره جنوبی، قطر، ترکیه و عربستان در آسیا دارای ظرفیت صادراتی خوبی برای صادرات
دستمال کاغذی هستند. در حوزه CIS هم آذربایجان، ارمنستان، گرجستان، قزاقستان و
ترکمنستان پتانسیل بالایی دارند.
کشورهایی که به عنوان بازارهای مناسب برای صادرات دستمال کاغذی ایرانی شناخته
میشوند عبارتند از:
- چین
- امارات
- کویت
- سوریه
- آلمان
- تایلند
- عمان
- هند
- گرجستان
برخی از کشورهایی که تاکنون بیشترین سهم خرید و واردات دستمال کاغذی از ایران را
داشتهاند عبارتند از:
- ترکمنستان
- پاکستان
- عراق
- افغانستان
- ترکیه
این کشورها به دلیل نیازهای خود به دستمال کاغذی و همچنین روابط تجاری زیاد با
ایران، بازارهای مناسبی برای صادرات این محصول از ایران به شمار میروند. همچنین،
بر اساس گزارشها، صادرات دستمال کاغذی ایران بعد از ۹ ماه پیگیری آزاد شده است که
این امر میتواند فرصتهای جدیدی را برای تجارت بینالمللی این محصول فراهم کند.
مراحل و راهکارهای صادرات محصولات دستمال کاغذی
برای صادرات دستمال کاغذی از ایران با توجه به کشورهای مقصد مورد نظر، چندین مرحله
باید طی شود:
- آمادهسازی محصول: ابتدا باید محصولات دستمال کاغذی خود را تولید و آماده کنید.
این مرحله شامل خمیرسازی، سفید کردن، پرس کردن، خشک کردن و کریپ کردن کاغذها است.
- ثبت برند: برای ایجاد اعتماد و افزایش فروش در بازارهای خارجی، میتوانید برند
خود را ثبت کنید.
- مجوز صادرات: اخیراً صادرات دستمال کاغذی از ایران آزاد شده است، بنابراین، شما
باید با دستگاههای مربوطه تماس بگیرید و مجوز لازم را برای صادرات محصولات خود
دریافت کنید.
- برقراری ارتباط با بازارهای مقصد: برای صادرات به کشورهای مورد نظر، باید با
بازارهای مقصد ارتباط برقرار کنید و شرایط صادرات را بررسی کنید. به عنوان مثال،
برای صادرات به عراق، میتوانید از طریق صرافیها حواله بزنید و برای صادرات به
ارمنستان، باید با شرایط گمرکی این کشور آشنا شوید.
- ارسال محصولات: پس از اخذ مجوزهای لازم و برقراری ارتباط با بازارهای مقصد،
میتوانید محصولات خود را برای صادرات ارسال کنید.
لطفاً توجه داشته باشید که این فرآیند ممکن است بسته به قوانین و مقررات خاص هر
کشور تغییر کند. بنابراین، توصیه میشود قبل از شروع فرآیند صادرات، با یک مشاور
بازرگانی مشورت کنید.
- ایجاد برند و ارزش افزوده: یکی دیگر از فرصتهای صادرات دستمال کاغذی از ایران
ایجاد برند و ارزش افزوده است. شرکتهای ایرانی میتوانند با ایجاد برندهای معتبر و
شناختهشده برای محصولات خود، اعتماد و وفاداری مشتریان خارجی را جلب کنند. همچنین
میتوانند با ارائه محصولات متنوع و بازارپسند، ارزشافزوده بیشتری برای خود و
مشتریان خود ایجاد کنند. برای مثال، میتوان دستمال کاغذیهایی با طرحها و رنگهای
مختلف، با عطرها و عصارههای گیاهی، با خواص ضدباکتری و ضدحساسیت، با بستهبندیهای
زیبا و جذاب و... تولید و صادر نمود.
به هر حال، دستمال کاغذی یکی از محصولات است که بطور روزانه در بسیاری از کشورها
مورد استفاده قرار میگیرد. ایران یکی از تولیدکنندگان این محصول است که دارای
ظرفیت تولیدی بیش از مصرف داخلی خود میباشد و میتواند با صادرات دستمال کاغذی،
فرصتی عالی برای افزایش درآمد و اشتغالزایی ایجاد نماید. اما این صادرات با
چالشهایی مانند نوسانات ارزی و تورم، تحریمها و مشکلات حمل و نقل، کیفیت و
استاندارد روبروست. ایران باید با رفع این چالشها و بهرهگیری از فرصتهایی مانند
بازارهای هدف و موقعیت جغرافیایی، توسعه ظرفیت تولید و تکنولوژی، ایجاد برند و
ارزشافزوده، صادرات دستمال کاغذی خود را توسعه دهد. این کار میتواند به ارتقای
صنعت کاغذ و تیشو و تجارت خارجی ایران کمک کند.
* استفاده ار مطلب با ذکر نام منبع و مولف مجاز است