صادرات لوازم خانگی ایرانی
دکتر هومن باسره
لوازم خانگی ایرانی از جمله محصولاتی هستند که در سالهای اخیر
توانستهاند بازارهای خارجی را به خود جذب کنند. این محصولات شامل انواع یخچال،
فریزر، ماشین لباسشویی، ماشین ظرفشویی، اجاق گاز، هود، مایکروویو، تلویزیون، کولر،
بخاری، آبسردکن، آبگرمکن، اتو، مخلوطکن، آبمیوهگیری، قهوهساز، چایساز،
چرخگوشت، سشوار و... میشوند. این محصولات دارای کیفیت بالا، قیمت مناسب، طراحی
زیبا و کارایی بالایی هستند و میتوانند با برندهای خارجی رقابت کنند.
تولید لوازم خانگی در ایران یکی از صنایع پیشران اقتصادی کشور است و برندهای معتبر
و محصولات با کیفیتی در ایران وجود دارند. بر اساس آمارهای وزارت صنعت، معدن و
تجارت، در سال ۱۴۰۰، بیش از ۲ میلیون دستگاه لوازم خانگی بزرگ شامل تلویزیون، یخچال
و فریزر، ماشین لباسشویی و کولر آبی تولید شده است. همچنین متوسط داخلیسازی در این
صنعت به ۶۵ درصد رسیده و در برخی از مواد اولیه نظیر فولاد، تولید داخلی مازاد بر
نیاز است.
صادرات لوازم خانگی ایرانی به کشورهای دیگر میتواند مزیتهای زیادی برای اقتصاد و
صنعت ایران داشته باشد. از جمله این مزیتها میتوان به افزایش درآمد و سودآوری،
افزایش تولید و بهرهوری، افزایش اشتغال و ایجاد فرصتهای شغلی، افزایش توانایی
رقابتی و کیفیت محصولات، افزایش شناخت و اعتبار برندهای ایرانی، افزایش همکاریها و
ارتباطات تجاری با کشورهای دیگر اشاره نمود. البته برای موفقیت در صادرات لوازم
خانگی ایرانی و توسعه آن باید بر چالشهای متعددی که بر سر راه وجود دارد فائق آمد.
ظرفیتهای صادراتی ایران در حوزه لوازم خانگی
به گزارش سازمان توسعه تجارت ایران، در سال ۱۴۰۲، ارزش صادرات لوازم خانگی ایرانی
به ۱۲۵ میلیون دلار رسیده است که نسبت به سال قبل ۳۵ درصد رشد داشته است. این در
حالی است که در سال ۱۳۹۹، ارزش صادرات این محصولات ۹۲ میلیون دلار بوده است.
به تفکیک محصول، بیشترین صادرات مربوط به تلویزیون با ۳۵ میلیون دلار، ماشین
لباسشویی با ۲۲ میلیون دلار، ماشین ظرفشویی با ۱۵ میلیون دلار، یخچال و فریزر با ۱۲
میلیون دلار و اجاق گاز با ۱۰ میلیون دلار بوده است.
به تفکیک کشور مقصد، بیشترین صادرات مربوط به عراق با ۵۰ میلیون دلار، افغانستان با
۲۰ میلیون دلار، پاکستان با ۱۵ میلیون دلار، ترکیه با ۱۰ میلیون دلار و سوریه با ۵
میلیون دلار بوده است.
ایران دارای ظرفیتهای بالایی برای تولید و صادرات لوازم خانگی است که از آن جمله
میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
- دسترسی به بازارهای منطقهای و همسایه با جمعیت بالا و تقاضای رو به افزایش برای
لوازم خانگی
- داشتن نیروی انسانی متخصص، مهارتدار و ارزانقیمت در زمینه طراحی، ساخت و تعمیر
لوازم خانگی
- داشتن صنایع وابسته و تأمینکننده قطعات و مواد اولیه لوازم خانگی در داخل کشور
- داشتن برندهای معتبر و شناخته شده در زمینه لوازم خانگی
- داشتن استانداردهای کیفی و فنی بینالمللی برای لوازم خانگی ایرانی
- داشتن تسهیلات و حمایتهای دولتی و خصوصی برای توسعه تولید و صادرات لوازم خانگی
از جمله تخفیفات گمرکی، بیمه صادرات، تسهیلات ارزی، حمایت از مشارکتهای مشترک با
شرکتهای خارجی و....
صادرات لوازم خانگی ایرانی میتواند مزیتهای زیادی برای تولیدکنندگان و تجار داشته
باشد؛ از جمله:
- افزایش درآمد و سودآوری فراوان
- افزایش تولید و بهرهوری برای صنعت لوازم خانگی ایران
- افزایش اشتغال و ایجاد فرصتهای شغلی برای نیروی انسانی مرتبط با این صنعت
- افزایش توانایی رقابتی و کیفیت لوازم خانگی ایرانی در بازارهای داخلی و خارجی
- افزایش شناخت و اعتبار برندهای ایرانی در بازارهای جهانی
- افزایش همکاریها و ارتباطات تجاری با کشورهای دیگر
- افزایش تأثیرگذاری و نفوذ ایران در منطقه و جهان.
اما صادرات لوازم خانگی ایرانی همچنین با چالشهایی روبرو است که باید به آنها پاسخ
مناسب داد؛ مانند:
- رقابت بالا با برندهای خارجی
- موانع تجاری و گمرکی و ارزی و سیاسی در برخی از بازارها
- عدم آشنایی کافی با فرهنگ و قوانین و استانداردهای بازارهای هدف
- عدم دسترسی به شبکههای فروش و توزیع مناسب در بازارهای هدف
- عدم ارائه خدمات پس از فروش و گارانتی مطلوب
- عدم تبلیغات و ارتباطات بازاریابی کافی و مؤثر.
بازارهای هدف و راهکارهای ورود برای صادرات لوازم خانگی
با توجه به مزیتهای لوازم خانگی ایرانی، این محصولات میتوانند در بازارهای مختلف
جایگاه خوبی پیدا کنند. برای انتخاب بازارهای هدف، باید عواملی مانند ظرفیت بازار،
رقابت بازار، موانع تجاری، فرهنگ مصرف و غیره را در نظر گرفت. بر اساس این عوامل،
میتوان بازارهای زیر را به عنوان بازارهای هدف برای صادرات لوازم خانگی ایرانی
معرفی کرد:
- بازارهای منطقهای و همسایه: این بازارها دارای جمعیت بالا و تقاضای رو به افزایش
برای لوازم خانگی هستند. همچنین، ایران با این کشورها دارای روابط سیاسی، اقتصادی،
فرهنگی و تاریخی خوبی است و میتواند از مزیتهای جغرافیایی، حمل و نقل، گمرکی و
ارزی بهره ببرد. عراق، افغانستان، پاکستان، ترکیه، سوریه، ارمنستان، آذربایجان،
ترکمنستان و... از جمله بازارهای منطقهای و همسایه هستند که میتوانند برای صادرات
لوازم خانگی ایرانی مورد توجه قرار گیرند.
- بازارهای آفریقایی: این بازارها دارای پتانسیل بالایی برای رشد و توسعه هستند و
نیاز به لوازم خانگی با کیفیت و قیمت مناسب دارند. ایران میتواند با استفاده از
تجربههای خود در تولید و صادرات لوازم خانگی، در این بازارها حضور فعال داشته
باشد؛ بازار کشورهایی مانند: نیجریه، مصر، کنیا، اتیوپی، سودان، مراکش، تونس و...
- بازارهای آسیایی: این بازارها دارای جمعیت و تنوع فرهنگی زیادی هستند و مصرف
لوازم خانگی در آنها در حال افزایش است. ایران میتواند با ارائه لوازم خانگی
متناسب با سلایق و نیازهای مشتریان در این بازارها، سهم خود را افزایش دهد. هند،
چین، اندونزی، مالزی، تایلند، ویتنام و... از جمله این کشورها هستند.
برای ورود به عرصه صادرات لوازم خانگی ایرانی یا افزایش میزان صادرات، میتوان از
راهکارهای زیر استفاده کرد:
- انجام بررسیهای بازاریابی و تحلیل رقابت در بازارهای هدف و شناسایی نیازها،
سلایق، انتظارات و رفتارهای مشتریان
- انتخاب استراتژیهای مناسب برای قیمتگذاری، توزیع، تبلیغات و ارتباطات بازاریابی
- ایجاد شبکههای فروش و پخش مؤثر و گسترده در بازارهای هدف و ایجاد روابط مستمر و
متقابل با نمایندگان، واردکنندگان، خریداران و مصرفکنندگان
- ارائه خدمات پس از فروش و گارانتی مناسب و مطمئن و ایجاد اعتماد و رضایت مشتریان
- ایجاد تفاوت و ارزش افزوده برای لوازم خانگی ایرانی با توجه به نیازها و سلایق
مشتریان در بازارهای هدف. برای مثال، ارائه لوازم خانگی با طرحها و رنگهای متنوع،
با کارایی بالا، با قابلیت اتصال به اینترنت و کنترل از راه دور، با استفاده از
فناوریهای نوین و غیره
- ایجاد برندینگ و تبلیغات مؤثر برای لوازم خانگی ایرانی با استفاده از رسانههای
مختلف مانند تلویزیون، رادیو، روزنامه، مجله، اینترنت، شبکههای اجتماعی و غیره
- ایجاد همکاریها و شراکتهای استراتژیک با شرکتهای خارجی معتبر در زمینه لوازم
خانگی برای بهرهگیری از دانش و تجربه آنها، افزایش بازارهای مشترک، کاهش هزینهها
و ریسکها و افزایش کیفیت و اعتبار لوازم خانگی ایرانی
- ایجاد نوآوری و تحقیق و توسعه مداوم برای بهبود و بهروزرسانی محصولات ایرانی با
توجه به تغییر نیازها و انتظارات مشتریان
- ایجاد سازمانها و انجمنهای حرفهای برای حمایت از تولیدکنندگان و تجار لوازم
خانگی ایرانی
- استفاده از مشاوران و خبرگان بازرگانی بینالمللی برای راهنمایی و کمک به
تولیدکنندگان و تجار جوان در زمینه صادرات لوازم خانگی ایرانی.
* استفاده ار مطلب با ذکر نام منبع و مولف مجاز است