Overlay GIF Phone Icon

​​صادرات سنگ‌ها و کانی‌های ارزشمند

دکتر هومن باسره

ایران کشوری غنی از منابع طبیعی است و حضور قابل توجهی در بازار جهانی سنگ‌ها و کانی‌های ارزشمند دارد. معادن مختلفی در مناطق مختلف ایران، مانند رشته‌کوه‌های البرز و زاگرس، برای کانی‌های ارزشمند از جمله فیروزه، عقیق و لاجورد وجود دارند.

برای افزایش صادرات این کالاهای ارزشمند اقدامات مختلفی صورت گرفت است؛ از جمله ایجاد مناطق ویژه تجاری، مشوق‌های مالیاتی و سرمایه‌گذاری در فناوری‌های پیشرفته معدن‌کاری و فرآوری. در نتیجه، حجم صادرات سنگ‌ها و کانی‌های ارزشمند ایران در سال‌های اخیر به طور پیوسته افزایش یافته است. با این حال، این بخش با چالش‌های متعددی روبرو است. بازار جهانی سنگ‌ها و کانی‌های ارزشمند بسیار رقابتی است و کشورهایی مانند برزیل، استرالیا و چین در این عرصه پیشرو هستند. علاوه بر این، تحریم‌های اقتصادی و تنش‌های ژئوپلیتیکی موانعی برای صادرکنندگان ایرانی ایجاد کرده‌اند و دسترسی آن‌ها به بازارهای جهانی و فناوری‌های پیشرفته را محدود کرده‌اند. نگرانی‌های زیست‌محیطی نیز از عوامل مهم در این بخش هستند.

تاریخچه استخراج و بهره‌برداری از سنگ‌های قیمتی در ایران

ایران به دلیل منابع غنی طبیعی و زمین‌شناسی متنوع، یکی از کشورهای مهم تولیدکننده و صادرکننده سنگ‌ها و کانی‌های ارزشمند در جهان محسوب می‌شود. این منابع شامل سنگ‌های قیمتی مانند فیروزه، عقیق، زمرد و لاجورد است که به دلیل زیبایی و خواص منحصر به فردشان در جواهرسازی و تزئینات مورد استفاده قرار می‌گیرند.

تاریخچه استخراج و بهره‌برداری از سنگ‌ها و کانی‌های ارزشمند در ایران به دوران باستان بازمی‌گردد. از زمان‌های قدیم، ایرانیان با استفاده از تکنیک‌های مختلف، به استخراج و بهره‌برداری از معادن سنگ‌های قیمتی پرداخته‌اند. یکی از اولین نمونه‌های مستند از استخراج معادن در ایران، مربوط به معدن فیروزآباد در استان فارس است که به دوران هخامنشیان بازمی‌گردد. در این دوره، استخراج سنگ‌های قیمتی مانند فیروزه و لاجورد از معادن مختلف انجام می‌شد و این سنگ‌ها به عنوان زینت‌آلات و جواهرات مورد استفاده قرار می‌گرفتند.

در دوران ساسانیان نیز استخراج معادن به یکی از فعالیت‌های مهم اقتصادی تبدیل شد. ساسانیان با استفاده از تکنیک‌های پیشرفته‌تر، به بهره‌برداری از معادن سنگ‌های قیمتی پرداختند. این سنگ‌ها به عنوان جواهرات و زینت‌آلات مورد استفاده قرار می‌گرفتند و تجارت آن‌ها به توسعه اقتصادی و اجتماعی این دوره کمک می‌کرد.

با ورود اسلام به ایران و در دوره‌های مختلف اسلامی، استخراج معادن همچنان ادامه یافت و به یکی از فعالیت‌های مهم اقتصادی تبدیل شد. در دوره‌های سلجوقیان، ایلخانیان و تیموریان، استخراج معادن سنگ‌های قیمتی به یکی از فعالیت‌های اصلی این دوره‌ها تبدیل شد و تجارت این محصولات به رونق اقتصادی کمک کرد.

در دوران صفویه، به دلیل توجه ویژه به هنر و صنعت، شاه عباس صفوی به توسعه معادن و ترویج هنرهای دستی، به تولید و صادرات جواهرات و سنگ‌های قیمتی کمک بسیاری نمود. این دوره به عنوان یکی از دوران طلایی استخراج و بهره‌برداری از معادن در ایران شناخته می‌شود.

در دوران قاجاریه، با ورود تکنولوژی‌های جدید و توسعه صنعت استخراج معادن، ایران به یکی از تولیدکنندگان اصلی سنگ‌های قیمتی و کانی‌های ارزشمند تبدیل شد. در این دوره، معادن مختلفی در سراسر کشور شناسایی و بهره‌برداری شد و تجارت سنگ‌های قیمتی به یکی از فعالیت‌های مهم اقتصادی تبدیل گردید.

در دوران پهلوی، با توسعه صنعت و ورود تکنولوژی‌های مدرن، استخراج معادن به یکی از صنایع اصلی کشور تبدیل شد. در این دوره، معادن مختلفی در سراسر کشور بهره‌برداری شد و ایران به یکی از تولیدکنندگان اصلی سنگ‌های قیمتی و کانی‌های ارزشمند در جهان تبدیل گردید. این دوره نیز یکی از دوران طلایی صنعت استخراج معادن در ایران محسوب می‌شود.

در دوران پس از انقلاب اسلامی، صنعت استخراج معادن همچنان به عنوان یکی از صنایع اصلی کشور باقی ماند. با توجه به نیازهای اقتصادی و توسعه صنعتی، بهره‌برداری از معادن و تولید سنگ‌های قیمتی به یکی از اولویت‌های اصلی دولت تبدیل شد. در این دوره، معادن مختلفی در سراسر کشور شناسایی و بهره‌برداری شد.

در سال‌های اخیر، با توجه به توسعه فناوری و تکنولوژی‌های نوین، صنعت استخراج معادن در ایران به یکی از صنایع پیشرو و مدرن تبدیل شده است. با استفاده از تجهیزات و تکنولوژی‌های پیشرفته، استخراج سنگ‌های قیمتی و کانی‌های ارزشمند با کیفیت بالا و با رعایت استانداردهای بین‌المللی انجام می‌شود. این امر موجب شده است که ایران به یکی از صادرکنندگان اصلی سنگ‌های قیمتی در جهان تبدیل شود و سهم قابل توجهی از بازار جهانی را به خود اختصاص دهد.

انواع سنگ‌های قیمتی و فرآیند‌های استخراج

کشور ایران دارای منابع غنی و متنوع از سنگ‌های قیمتی و یکی از کشور‌های برجسته در زمینه استخراج و صادرات این محصولات در جهان به شمار می‌آید.

در اینجا، به بررسی انواع مختلف سنگ‌های قیمتی موجود در ایران می‌پردازیم.

۱. فیروزه
- فیروزه یکی از معروف‌ترین و باارزش‌ترین سنگ‌های قیمتی ایران است که به ویژه در نیشابور استخراج می‌شود. این سنگ به دلیل رنگ زیبا و خواص معنوی‌اش در جواهرسازی و تزئینات مورد استفاده قرار می‌گیرد. فیروزه نیشابور با کیفیت و رنگ خاص خود در بازار‌های جهانی شهرت دارد و به کشور‌های مختلف صادر می‌شود.

۲. عقیق
- عقیق یکی دیگر از سنگ‌های قیمتی ایران است که در مناطق مختلفی از کشور استخراج می‌شود. این سنگ به دلیل تنوع رنگ‌ها و الگو‌های زیبا، در جواهرسازی و ساخت تزئینات مورد استفاده قرار می‌گیرد. عقیق ایرانی در بازار‌های جهانی تقاضای زیادی دارد و به عنوان یکی از محصولات صادراتی باارزش شناخته می‌شود.

۳. زمرد
- زمرد یکی از سنگ‌های قیمتی باارزش و نادر است که در برخی مناطق ایران یافت می‌شود. این سنگ به دلیل رنگ سبز زیبا و درخشش خاص خود در جواهرسازی استفاده می‌شود. زمرد ایرانی به دلیل کیفیت بالا و کمیاب بودن، در بازار‌های جهانی مورد توجه قرار گرفته و به کشور‌های مختلف صادر می‌شود.

۴. لاجورد
- لاجورد یکی از سنگ‌های قیمتی باستانی است که از دوران باستان در ایران استخراج و مورد استفاده قرار می‌گرفته است. این سنگ به دلیل رنگ آبی زیبا و خواص معنوی‌اش در جواهرسازی و تزئینات مورد استفاده قرار می‌گیرد. لاجورد ایرانی در بازار‌های جهانی تقاضای زیادی دارد و به عنوان یکی از محصولات صادراتی باارزش شناخته می‌شود.

۵. ‌یشم
-‌یشم یکی دیگر از سنگ‌های قیمتی با ارزش است که در برخی مناطق ایران یافت می‌شود. این سنگ به دلیل رنگ سبز زیبا و تنوع رنگ‌های موجود، در جواهرسازی و تزئینات مورد استفاده قرار می‌گیرد. ‌یشم ایرانی به دلیل کیفیت بالا و زیبایی خاص، در بازار‌های جهانی مورد توجه قرار دارد.

فرآیند‌های استخراج سنگ‌های قیمتی شامل مراحل مختلفی است که باید به دقت اجرا گردند.

۱. مکان‌یابی و اکتشاف
- فرآیند استخراج سنگ‌های قیمتی از معادن با مکان‌یابی و اکتشاف منابع آغاز می‌شود. این مرحله شامل بررسی زمین‌شناختی منطقه و انجام آزمایش‌های مختلف برای شناسایی منابع سنگ‌های قیمتی است. استفاده از فناوری‌های نوین در اکتشاف و شناسایی معادن می‌تواند به افزایش دقت و کارایی این فرآیند کمک کند.

۲. حفاری و استخراج
- پس از شناسایی منابع سنگ‌های قیمتی، فرآیند حفاری و استخراج آغاز می‌شود. این مرحله شامل استفاده از تجهیزات حفاری و استخراج برای دسترسی به لایه‌های سنگ‌های قیمتی و استخراج آن‌ها از معادن است. روش‌های مختلفی برای استخراج سنگ‌های قیمتی وجود دارد که بسته به نوع سنگ و شرایط معدن انتخاب می‌شوند.

۳. جدا‌سازی و فرآوری
- پس از استخراج سنگ‌های قیمتی از معادن، فرآیند جدا‌سازی و فرآوری آغاز می‌شود. این مرحله شامل جدا‌سازی سنگ‌های قیمتی از مواد غیرقیمتی و انجام عملیات فرآوری برای افزایش کیفیت و زیبایی سنگ‌ها است. استفاده از تجهیزات و تکنولوژی‌های پیشرفته در این مرحله می‌تواند به بهبود کیفیت و ارزش سنگ‌های قیمتی کمک کند.

۴. برش و تراش
- یکی از مراحل مهم در فرآیند استخراج سنگ‌های قیمتی، برش و تراش آن‌ها است. این مرحله شامل انجام عملیات برش و تراش برای شکل‌دهی به سنگ‌ها و افزایش زیبایی و ارزش آن‌ها می‌باشد. استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته و افراد متخصص‌ و حرفه‌ای در این مرحله می‌تواند به بهبود کیفیت و ارزش نهایی سنگ‌ها کمک کند.

۵. کنترل کیفیت و بسته‌بندی
- پس از انجام عملیات برش و تراش، فرآیند کنترل کیفیت و بسته‌بندی آغاز می‌شود. این مرحله شامل بررسی کیفیت نهایی سنگ‌های قیمتی و بسته‌بندی آن‌ها برای صادرات است. رعایت استاندارد‌های بین‌المللی در این مرحله می‌تواند به افزایش رضایت مشتریان و توسعه بازار‌های صادراتی کمک کند.

فرآیند‌های استخراج سنگ‌های قیمتی باید با رعایت اصول زیست‌محیطی و ایمنی انجام شود. استفاده از روش‌های پایدار و کاهش اثرات زیست‌محیطی می‌تواند به حفظ منابع طبیعی و کاهش آسیب‌های محیطی کمک کند. همچنین، رعایت استاندارد‌های ایمنی در فرآیند استخراج و بهره‌برداری از معادن می‌تواند منجر به کاهش خطرات جانی و مالی گردد.

بازارهای موجود و بالقوه برای صادرات سنگ‌های قیمتی از ایران

با توجه به تنوع و کیفیت بالای سنگ‌های قیمتی ایران، بازارهای بین‌المللی بسیاری برای این محصولات وجود دارند که می‌توانند به توسعه صادرات و افزایش درآمد ارزی کشور کمک کنند.

بازار جهانی سنگ‌های قیمتی در حال رشد است و پیش‌بینی می‌شود که ارزش بازار جهانی سنگ‌های قیمتی از ۳۲.۳۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۳ به ۴۷.۴۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۳۱ برسد، با نرخ رشد سالانه مرکب (CAGR) ۴.۹درصد در دوره پیش‌بینی. بازارهای منطقه‌ای نیز نقش مهمی در توسعه صادرات سنگ‌های قیمتی ایران دارند. به عنوان مثال، بازار آسیا و اقیانوسیه با نرخ رشد سالانه مرکب ۷.۹درصد در دوره پیش‌بینی ۲۰۲۵ تا ۲۰۳۴، یکی از بازارهای مهم برای سنگ‌های قیمتی است. همچنین، بازارهای اروپا و آمریکای شمالی نیز به دلیل علاقه به محصولات لوکس و با کیفیت، مقاصد مناسبی برای صادرات سنگ‌های قیمتی ایران هستند.

یکی از بازارهای اصلی سنگ‌های قیمتی ایران، کشورهای آسیای میانه و خاورمیانه هستند. این کشورها با فرهنگی مشابه و روابط تجاری قوی با ایران، بازارهای پایداری برای محصولات ایرانی محسوب می‌شوند. علاوه بر این، کشورهای اروپایی نیز به دلیل علاقه به سنگ‌های قیمتی طبیعی و با کیفیت بالا، مقاصد مناسبی برای صادرات ایران هستند. کشورهای مانند آلمان، فرانسه و ایتالیا از جمله مشتریان اصلی سنگ‌های قیمتی ایران به شمار می‌روند.

علیرغم بازارهای موجود، بازارهای بالقوه‌ای نیز برای صادرات سنگ‌های قیمتی ایران وجود دارند که می‌توان با برنامه‌ریزی مناسب و تلاش‌های بازاریابی موثر، به آن‌ها دست یافت. یکی از این بازارها، کشورهای شرق آسیا مانند چین، ژاپن و کره جنوبی هستند. این کشورها با جمعیت بالا و اقتصادهای پویای خود، ظرفیت بالایی برای مصرف سنگ‌های قیمتی دارند. علاوه بر این، کشورهای آمریکای شمالی مانند ایالات متحده و کانادا نیز به دلیل علاقه به محصولات منحصر به فرد و با کیفیت، می‌توانند بازارهای جدیدی برای صادرات ایران باشند.

نکات و توصیه‌هایی نیز برای تاجران و صادرکنندگان وجود دارد که جهت ورود به صادرات سنگهای ارزشمند و قیمتی باید حتماً در نظر بگیرند.

۱. تحقیق و تحلیل بازار: پیش از شروع صادرات، تحقیق و تحلیل دقیق بازارهای هدف را انجام دهید. بررسی نیازها و ترجیحات مشتریان، رقبا و روندهای بازار می‌تواند به شما کمک کند تا بهترین استراتژی‌های بازاریابی را تعیین کنید.

۲. شبکه‌سازی و ارتباطات: شرکت در نمایشگاه‌های بین‌المللی و نشست‌های تجاری می‌تواند به شما کمک کند تا با شرکای تجاری و مشتریان جدید آشنا شوید. ایجاد روابط قوی و مؤثر با افراد کلیدی در صنعت می‌تواند نقش مهمی در موفقیت صادرات شما داشته باشد.

۳. بهبود کیفیت محصولات: استفاده از فناوری‌های پیشرفته و فرآوری‌های مدرن می‌تواند به شما کمک کند تا کیفیت محصولات خود را افزایش دهید. تمرکز بر بهبود کیفیت و تضمین استانداردهای بین‌المللی می‌تواند شما را از رقبا متمایز نماید.

۴. استفاده از روش‌های نوین بازاریابی: بهره‌گیری از ابزارهای دیجیتال مارکتینگ، تبلیغات آنلاین و شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به شما کمک کند تا محصولات خود را به گستره وسیع‌تری از مشتریان معرفی کنید. ایجاد یک وبسایت حرفه‌ای و حضور فعال در شبکه‌های اجتماعی می‌تواند به افزایش شناخت و تقاضا برای محصولات شما کمک کند.

۵. مدیریت مالی و بهره‌وری: داشتن برنامه مالی مدون و مدیریت منابع بهینه می‌تواند به شما کمک کند تا هزینه‌ها را کاهش و بهره‌وری را افزایش دهید. استفاده از نرم‌افزارهای مدیریت مالی و انجام پیش‌بینی‌های مالی دقیق می‌تواند به شما در تصمیم‌گیری‌های بهتر کمک کند.

۶. پایبندی به قوانین و مقررات: آشنایی با قوانین و مقررات تجاری محلی و بین‌المللی و رعایت آن‌ها از اهمیت بالایی برخوردار است. اطمینان حاصل کنید که تمامی مدارک و مجوزهای لازم برای صادرات را دارید و به موازین قانونی پایبند باشید.

۷. نوآوری و تطبیق‌پذیری: بازارهای بین‌المللی دائم در حال تغییر هستند و تطبیق‌پذیری با این تغییرات از اهمیت بالایی برخوردار است. پذیرش نوآوری‌ها و به‌روز‌رسانی استراتژی‌ها و محصولات، می‌تواند به شما کمک کند تا با مقاومت و پایداری در برابر تغییرات بازار، موفقیت خود را حفظ و تضمین کنید.

* استفاده ار مطلب با ذکر نام منبع و مولف مجاز است

 

 

تخصیص ۷۳۰ میلیون دلار ارز نیمایی به واردات پارچه

عضو هیات نمایندگان اتاق بازرگانی ایران گفت: در سال ۱۴۰۲، به واردات پارچه‌هایی که مشابه آنها در داخل کشور تولید می‌شود، ۷۳۰ میلیون دلار ارز نیمایی اختصاص یافت و جریان تخصیص ارز دولتی به واردات این اقلام هنوز ادامه دارد.

اقدامات بانک مرکزی برای رسیدگی به تعهدات ارزی صادرکنندگان

تعیین مهلت ایفای تعهدات صادراتی و معرفی متخلفین به قوه قضاییه در صلاحیت کارگروه برگشت ارز حاصل از صادرات متشکل از ۱۱ عضو بوده که بانک مرکزی تنها یکی از اعضای این کارگروه در کنار ۱۰ عضو دیگر است.

پیش‌بینی استقبال گسترده از نمایشگاه تجارت با اوراسیا در تهران

سفیر ایران در روسیه با اشاره به میزبانی تهران از سومین نمایشگاه بین‌المللی «تجارت با اوراسیا» گفت: شرکت‌های فعال از کشور‌های عضو اتحادیه اقتصادی اوراسیا استقبال گسترده‌ای از این نمایشگاه داشته‌اند که نویدبخش برگزاری مطلوب این رویداد چندجانبه است.

اعلام برنامه حمایت از صادرکنندگان توسط دولت کانادا

دولت فدرال کانادا در واکنش به تعرفه‌های اخیر آمریکا که شراکت تجاری طولانی‌ مدت بین دو کشور را مختل کرده و منجر به افزایش هزینه‌ها برای شهروندان آمریکایی و کانادایی شده است، مجموعه‌ای از اقدامات را اعلام کرده است.

تخصیص ارز نیمایی به واردات گوشت کارخانه‌های سوسیس و کالباس

رییس شورای تامین دام کشور گفت: گوشت‌های منجمدی که اکنون با ارز نیمایی وارد می‌شود به عنوان ماده اولیه تولید کارخانه‌های تولیدکننده سوسیس و کالباس استفاده می‌شود و افزایش نرخ ارز واردات گوشت منجمد سبب می‌شود تولیدکنندگان سوسیس و کالباس دام‌های ماده پیر را جایگزین گوشت وارداتی کنند.

درخواست رئیس اتاق ایران از مجمع تشخیص مصلحت در مورد FATF

رئیس اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی ایران از اعضای مجمع تشخیص مصلحت نظام خواست که با نگاه به آخرین رهنمودهای مقام معظم رهبری در زمینه لوازم «تحول» در جامعه مسلمین، تصمیمی راهگشا، قاطع و تمام‌کننده به نفع اقتصاد ایران اتخاذ نمایند.