تولید و صادرات رب گوجه فرنگی
دکتر هومن باسره
رب گوجه فرنگی یکی از محصولات مهم و پرمصرف در آشپزی ایرانی
است که از تبدیل گوجه فرنگی به یک مایع غلیظ و قرمز رنگ به وسیله پختن و غربالگری
آن تهیه میشود.
تولید رب گوجه فرنگی در ایران به دو صورت خانگی و صنعتی انجام میشود. تولید خانگی
رب گوجه فرنگی در ایران به صورت سنتی و با استفاده از گوجه فرنگی تازه یا خشک شده
در فصل تابستان و پاییز انجام میشود. تولید صنعتی رب گوجه فرنگی در ایران با
استفاده از ماشینآلات و تکنولوژی مدرن و با رعایت استانداردهای بهداشتی و کیفی در
کارخانهها و واحدهای تولیدی صورت میگیرد.
بر اساس آمارهای سازمان جهانی تجارت، تولید رب گوجه فرنگی در ایران در سال ۲۰۲۰
برابر با ۱.۲ میلیون تن بوده است که نسبت به سال ۲۰۱۹ با ۵ درصد رشد روبرو شده است.
ایران در رتبه چهارم جهانی در تولید رب گوجه فرنگی قرار دارد و پس از چین، ترکیه و
ایتالیا قرار دارد.
ظرفیتهای موجود بازار برای صاردات رب گوجه فرنگی
رب گوجه فرنگی یکی از محصولات صادراتی ایران است که به کشورهای مختلفی مانند عراق،
افغانستان، روسیه، ترکمنستان، قزاقستان و غیره ارسال میشود. رب گوجه فرنگی ایرانی
به دلیل کیفیت بالا، طعم خوب و قیمت مناسب، تقاضای زیادی در بازارهای خارجی دارد.
بر اساس آمارهای سازمان جهانی تجارت، صادرات رب گوجه فرنگی از ایران در سال ۲۰۲۰
برابر با ۲۲۰ هزار تن بوده است که نسبت به سال ۲۰۱۹ با ۱۰ درصد رشد روبرو بوده است.
ایران در رتبه ششم جهانی در صادرات رب گوجه فرنگی قرار دارد و پس از ترکیه، چین،
ایتالیا، اسپانیا و آمریکا قرار میگیرد.
برای موفقیت در صادرات رب گوجه فرنگی، لازم است که تاجران با شرایط بازارهای مقصد،
استانداردهای کیفی و بهداشتی، رقبای موجود و مزیتهای رقابتی خود، تعرفهها و
مقررات گمرکی، روشهای حمل و نقل و بسته بندی، و راهکارهای بازاریابی آشنا باشند.
در ادامه، برخی از این موارد را به طور خلاصه بررسی می کنیم.
- شرایط بازارهای مقصد: برای انتخاب بازارهای مقصد برای صادرات رب گوجه فرنگی، لازم
است که عواملی مانند تقاضا، قیمت، رشد، رقابت، قوانین و مقررات، فرهنگ و ذائقه،
ریسک و فرصت را در نظر گرفت. بر اساس آمارهای موجود، کشورهای همسایه ایران به خصوص
عراق، افغانستان، ترکیه، پاکستان، قزاقستان و تاجیکستان از بزرگترین واردکنندگان رب
گوجه فرنگی از ایران هستند. این کشورها به دلیل قرابت جغرافیایی، فرهنگی و ذائقهای
با ایران، بازارهای هدف مناسبی برای صادرات رب گوجه فرنگی ایرانی محسوب میشوند.
علاوه بر این، کشورهایی مانند روسیه، امارات متحده عربی، عمان، بحرین، کویت،
عربستان سعودی، چین، هند، انگلستان و آلمان نیز از بازارهای پتانسیلدار برای
صادرات رب گوجه فرنگی از ایران هستند. برای ورود به این بازارها، لازم است که
تاجران با شرایط و نیازهای آنها آشنا شوند و استراتژیهای مناسبی را برای بازاریابی
و رقابت پیادهسازی کنند.
- استانداردهای کیفی و بهداشتی: یکی از مهمترین عواملی که بر موفقیت صادرات رب گوجه
فرنگی تأثیر دارد، رعایت استانداردهای کیفی و بهداشتی است. رب گوجه فرنگی یک محصول
غذایی است که باید در تمام مراحل تولید، بستهبندی، حمل و نقل و نگهداری، از شرایط
بهداشتی مناسب برخوردار باشد. این شرایط شامل مواردی مانند انتخاب گوجه فرنگی سالم
و با کیفیت، استفاده از مواد اولیه و مواد افزودنی مجاز و با کیفیت، رعایت دما،
فشار، زمان و نسبت آب و مواد جامد در فرآیند تولید رب، استفاده از بستهبندیهای
استاندارد و مقاوم، رعایت شرایط حمل و نقل و نگهداری مناسب و غیره است. رب گوجه
فرنگی تولیدی باید از نظر شاخصهای فیزیکی، شیمیایی، میکروبیولوژیکی و حسی مطابق با
استانداردهای ملی و بینالمللی باشد. برای صادرات رب گوجه فرنگی، لازم است که
تولیدکنندگان دارای پروانه بهداشت و گواهی بهداشت محمولهای یا مدتدار از سازمان
غذا و داروی ایران باشند. همچنین باید با استانداردهای کشورهای مقصد آشنا باشند و
در صورت لزوم، گواهیهای مربوطه را از موسسات معتبر بینالمللی مانند ایزو، هلال،
کوشر و غیره دریافت کنند.
- رقبا و مزیتهای رقابتی: صادرات رب گوجه فرنگی از ایران با رقبای بزرگی روبه رو
است. کشورهایی مانند ایتالیا، چین، آمریکا و اسپانیا بزرگترین صادرکنندگان رب گوجه
فرنگی در جهان هستند که با داشتن تکنولوژی پیشرفته، ظرفیت تولید بالا، کیفیت برتر،
قیمت رقابتی و شبکه بازاریابی گسترده، سهم بزرگی از بازارهای جهانی را به خود
اختصاص دادهاند. برای رقابت با این کشورها، لازم است که تاجران ایرانی مزیتهای
رقابتی خود را شناسایی و تقویت کنند.
* استفاده ار مطلب با ذکر نام منبع و مولف مجاز است