راهنمای صادرات انگور ایرانی
دکتر هومن باسره
انگور یکی از محصولات کشاورزی مهم ایران است که هرساله حجم
قابل توجهی از آن به کشورهای مختلف صادر میشود. مقصد اصلی صادرات انگور ایران
کشورهای حاشیه خلیج فارس، عراق، روسیه، افغانستان، پاکستان و کشورهای اروپایی مانند
هلند، آلمان و فرانسه هستند. انگور ایرانی در این کشورها مصارف مختلفی دارد، از
جمله مصرف تازه، تولید شیره، آبغوره، آب انگور، سرکه، کشمش، مویز و غوره. برخی از
این محصولات نیز بهعنوان مواد اولیه برای تولید محصولات دیگری مانند شربت، مربا،
آبمیوه، کیک، شکلات و غیره استفاده میشوند.
بر اساس آمار سازمان صنایع غذایی و کشاورزی ایران، در سال ۱۳۹۹ (۲۰۲۰-۲۰۲۱)، بیش از
۷۳ هزار تن انگور به کشورهای مختلف صادر شدهاست. از این مقدار، بیش از ۳۷ هزار تن
به عراق، بیش از ۳۶ هزار تن به روسیه و بقیه به کشورهای دیگر ارسال شده است. ارزش
صادرات انگور ایران در این سال بیش از ۴۰ میلیون دلار بوده است. این آمار نشان
میدهد که ایران در صادرات انگور پتانسیل بالایی دارد و میتواند بازارهای جدیدی را
بهدست آورد.
انواع مختلفی از انگورها در ایران وجود دارند که هر کدام خصوصیات و ویژگیهای
منحصربهفرد خود را دارند. برخی از انواع انگورهای ایران عبارتند از:
- انگور بیدانه کشمشی: این نوع انگور به دو رنگ سفید مایل به زرد و قرمز دیده
میشود. این نوع انگور هم برای مصرف تازه و هم برای تهیه شیره انگور و کشمش مناسب
است.
- انگور صاحبی: این نوع انگور به دو رنگ سفید و قرمز دیده میشود. این نوع انگور
دارای دانههای درشت و خوشههای بزرگ و سنگین است. این نوع انگور برای مصرف تازه
خوب و بسیار بازارپسند است.
- انگور کلاهداری: این نوع انگور دیررس و دانهدار است و دارای خوشههای طویل و
حبههای بیضی کشیده است. این نوع انگور برای مصرف تازه و نگهداری طولانیتر در
انبار خوب است.
- انگور یاقوتی: این نوع انگور دارای رنگ قرمز تیره و حبههای کوچک و ترد است. این
نوع انگور برای مصرف تازه خوری و تهیه شیره انگور و کشمش مناسب است.
- انگور شرابی: این نوع انگور دارای رنگ قرمز تیره و حبههای بزرگ و گوشتی است. این
نوع انگور برای تولید شراب و شیره انگور مناسب است.
به طور کلی، انگورهایی که دارای کیفیت بالا، ماندگاری خوب، قابلیت حمل و نقل مناسب
و بازارپسندی زیاد هستند، برای صادرات مناسبتر هستند. برخی از انگورهایی که بیشتر
صادر میشوند عبارتند از:
- انگور بیدانه کشمشی: این نوع انگور به دلیل داشتن حبههای کوچک و ترد و بدون
دانه، برای صادرات مناسب است. این نوع انگور در کشورهای حاشیه خلیج فارس، عراق،
روسیه و اروپا بازار خوبی دارد.
- انگور صاحبی: این نوع انگور به دلیل داشتن حبههای درشت و خوشههای سنگین و
بازارپسندی خوب، برای صادرات مناسب است. این نوع انگور در کشورهای حاشیه خلیج فارس،
عراق، روسیه و اروپا بازار خوبی دارد.
- انگور یاقوتی: این نوع انگور به دلیل داشتن رنگ قرمز تیره و طعم شیرین و ترش،
برای صادرات مناسب است. این نوع انگور در کشورهای حاشیه خلیج فارس، عراق، روسیه و
اروپا بازار خوبی دارد.
مقصد صادرات انگور، بیشتر کشورهای حاشیه خلیج فارس، عراق، روسیه، افغانستان،
پاکستان و کشورهای اروپایی مانند هلند، آلمان و فرانسه است. برای افزایش صادرات این
محصول، ارائه خدمات و تسهیلاتی مانند حمل و نقل، بستهبندی و بازاریابی موثر برای
صادرکنندگان و همچنین ایجاد شرایط مناسب برای ورود به بازارهای جدید و تنوع در
محصولات و ارائه خدمات پس از فروش میتواند مفید باشد.
کشورهای مختلف به انواع مختلف انگور علاقهمند هستند و بر اساس سلیقه، فرهنگ و
اقلیم خود، انگورهایی را انتخاب میکنند. برخی از کشورها و علاقهمندیهای آنها به
انواع انگور عبارتند از:
- عراق: این کشور به انگورهایی که دارای رنگهای روشن و حبههای درشت هستند،
علاقهمند است. از جمله انگورهای مورد علاقه عراقیها میتوان به انگور بیدانه
کشمشی، انگور صاحبی و انگور کشمشی اشاره کرد.
- روسیه: این کشور به انگورهایی که دارای رنگهای تیره و حبههای گوشتی هستند،
علاقهمند است. از جمله انگورهای مورد علاقه روسها میتوان به انگور شرابی، انگور
یاقوتی و انگور یاقوتی و انگور شرابی اشاره کرد.
- افغانستان: این کشور به انگورهایی که دارای رنگهای روشن و حبههای کوچک و ترد
هستند، علاقهمند است. از جمله انگورهای مورد علاقه افغانها میتوان به انگور
بیدانه کشمشی، انگور یاقوتی و انگور کشمشی اشاره کرد.
- پاکستان: این کشور به انگورهایی که دارای رنگهای تیره و حبههای گوشتی هستند،
علاقهمند است. از جمله انگورهای مورد علاقه پاکستانیها میتوان به انگور شرابی،
انگور یاقوتی و انگور صاحبی اشاره کرد.
- اروپا: این قاره به انگورهایی که دارای رنگهای متنوع و حبههای متوسط هستند،
علاقهمند است. از جمله انگورهای مورد علاقه اروپاییها میتوان به انگور بیدانه
کشمشی، انگور صاحبی و انگور کلاهداری اشاره کرد.
اتریش، اردن، ارمنستان، اسپانیا، استرالیا، اسلواکی، افغانستان، الجزایر، امارات،
اندونزی، انگلیس، اوکراین، ایتالیا، آرژانتین، آلبانی، آلمان، بحرین، برزیل،
بلاروس، بلژیک، بلغارستان، پاکستان، پرو، تایلند، تایوان، ترکمنستان، ترکیه، جزیره
مالت، جمهوری آذربایجان، جمهوری چک، جمهوری مولداوی، مقدونیه، چین، رومانی، ژاپن،
سری لانکا، سوئیس، سوئد، شیلی، صربستان و مونته نگرو، عراق، عمان، روسیه، فرانسه،
فیجی، فیلیپین، قرقیزستان، قزاقستان، قطر، کامبوج، کانادا، کرواسی، کلمبیا، کنیا،
کویت، گرجستان، گینه، لبنان، لتونی، لهستان، لیبی، لیتوانی، مالزی، مجارستان،
مراکش، مصر، مناطق آزاد، موریتانی، نیوزیلند، هلند، هند و یونان طی یک سال اخیر ۷۲
مشتری انگور ایرانی بودهاند.
برای صادرات انگور ایران، باید قوانین و مقررات مربوطه را رعایت کرد. این قوانین و
مقررات ممکن است بسته به کشور مقصد متفاوت باشند. برخی از قوانین و مقررات عمومی که
برای صادرات انگور ایران لازم است عبارتند از:
- داشتن مجوز صادرات از سازمان توسعه تجارت ایران و سایر مراجع ذیربط.
- داشتن گواهی سلامت و کیفیت از سازمان دامپزشکی کشور و سایر مراجع ذیربط.
- داشتن گواهی مبدأ از اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران و سایر مراجع
ذیربط.
- رعایت استانداردهای ملی و بینالمللی مربوط به انگور و محصولات آن.
- رعایت قوانین و مقررات گمرکی و ارزی کشور ایران و کشور مقصد.
- پرداخت هزینههای مربوط به حمل و نقل، بیمه، بستهبندی و غیره.
- رعایت قوانین و مقررات حقوقی و قراردادی مربوط به صادرات و واردات.
برای ورود به عرصه صادرات محصول انگور، چنین توصیههایی را میتوان به تولیدکنندگان
و بازرگانان ارائه داد:
- اول اینکه باید به کیفیت و بهداشت محصول توجه کرد و از انگورهای مرغوب و سالم
برای صادرات استفاده کرد.
- دوم اینکه باید به بستهبندی مناسب و مطابق با استانداردهای مقصد اهمیت داد و از
برچسبهای جذاب و اطلاعات کافی روی بستهها استفاده کرد.
- سوم اینکه باید به قیمتگذاری منصفانه و رقابتی پرداخت و از تخفیفات و امتیازاتی
برای مشتریان خارجی استفاده کرد.
- چهارم اینکه باید به بازاریابی موثر و ارتباط با تجار و خریداران خارجی اهتمام
نشان داد و از روشهای مختلفی مانند تبلیغات، نمایشگاهها، سفرهای تجاری،
وبسایتها و شبکههای اجتماعی برای ارائه محصول استفاده کرد.
- پنجم اینکه باید به تحقیق و بررسی بازارهای هدف و نیازها و سلایق مشتریان آنها
پرداخت و از تنوع و نوآوری در محصولات و خدمات بهره برد.
- ششم اینکه باید به خدمات پس از فروش اهمیت داد و از رضایت مشتریان اطمینان حاصل
کرد.
- هفتم اینکه باید به مشکلات و چالشهای صادراتی مانند تحریمها، موانع گمرکی،
ریسکهای حمل و نقل، نوسانات ارزی و غیره توجه نموده و با برنامهریزی، راهحلهای
مناسبی برای آنها پیدا کرد.
برخی از چالشهای عمده صادرات انگور ایرانی عبارتند از:
رقابت با کشورهای دیگر مانند ترکیه، چین و آمریکا که تولید و صادرات انگور بالایی
دارند، عدم وجود برند ملی و بازاریابی مناسب برای انگور ایرانی، مشکلات حمل و نقل و
بستهبندی، نوسانات قیمت و تحریمهای اقتصادی و عدم انطباق با استانداردهای
بینالمللی.
برای بهبود چشمانداز صادرات محصول انگور ایرانی، لازم است که اقداماتی انجام شود
که برخی از آنها عبارتند از:
توسعه تاکستانهای انگور با استفاده از روشهای نوین و ارگانیک، تغییر نوع انگور به
انواعی با قابلیت ماندگاری بالا، ایجاد برند ملی و افزایش بازاریابی برای انگور
ایرانی، بهبود فرآیندهای بستهبندی و حمل و نقل، ایجاد اتحادیههای تولیدکنندگان و
صادرکنندگان انگور و انطباق با استانداردهای بینالمللی. این اقدامات میتوانند
باعث افزایش تولید، کیفیت، تنوع و ارزشافزوده انگور ایرانی شوند و در نتیجه
بازارهای جدیدی را برای صادرات این محصول باز کنند.
* استفاده ار مطلب با ذکر نام منبع و مولف مجاز است