شاخص دیگر درآمد ناخالص ملی (GNI) چیست؟

شاخص GNI کل درآمد کسب شده توسط مردم و مشاغل یک کشور، از جمله درآمد سرمایه گذاری را بدون توجه به جایی که به دست آورده است، محاسبه می‌کند. همچنین پول دریافتی از خارج از کشور مانند سرمایه گذاری خارجی و کمک‌های توسعه اقتصادی را نیز پوشش می‌دهد. در واقع این شاخص در گذشته GNP نام داشته و با تغییراتی به صورت GNI در آمده است؛ که ساکنان درآمد خود را در داخل کشور خرج می‌کنند، محل اقامت، به جای تابعیت، معیار تعیین ملیت در محاسبات GNI است. GNI توسط سازمان‌هایی مانند بانک جهانی به تولید ناخالص داخلی ترجیح داده شده است؛ زیرا پوشش دهی این شاخص و اعتبار آن نسبت به واقعیت‌های جامعه از اهمیت بیشتری برخوردار است. همچنین این شاخص توسط اتحادیه اروپا برای محاسبه کمک‌های کشور‌های عضو استفاده می‌شود.

برای محاسبه GNI، غرامت پرداختی به کارمندان مقیم توسط شرکت‌های خارجی و درآمد حاصل از دارایی‌های خارج از کشور متعلق به ساکنان به تولید ناخالص داخلی اضافه می‌شود، در حالی که غرامت پرداخت شده توسط شرکت‌های مقیم به کارکنان خارج از کشور و درآمد حاصل از صاحبان خارجی دارایی داخلی کم می‌شود. مالیات بر محصولات و واردات که قبلاً در تولید ناخالص داخلی محاسبه نشده اند نیز به تولید ناخالص داخلی اضافه می‌شوند، در حالی که یارانه‌ها کم می‌شود.

برای تبدیل تولید ناخالص داخلی یک کشور به تولید ناخالص ملی، سه عبارت باید به عبارت اول اضافه شود:
1. درآمد خارجی که به کارکنان مقیم پرداخت می‌شود
2. درآمد خارجی به صاحبان املاک مسکونی و سرمایه گذاران پرداخت می‌شود
3. مالیات خالص منهای یارانه‌های قابل دریافت برای تولید و واردات

شاخص GNI مجموع ارزش افزوده شده توسط همه تولیدکنندگان مقیم به اضافه هرگونه مالیات بر محصول است که در ارزیابی تولید به اضافه خالص دریافتی‌های درآمد از خارج لحاظ نشده است. GNI که به پول ملی محاسبه می‌شود، معمولاً برای مقایسه در بین اقتصاد‌ها با نرخ ارز رسمی به دلار آمریکا تبدیل می‌شود، اگرچه زمانی که ارزیابی شود نرخ ارز رسمی با حاشیه بسیار زیادی از نرخ واقعی اعمال شده در معاملات بین‌المللی متفاوت است و از یک نرخ جایگزین استفاده می‌شود.

برای کاهش نوسانات قیمت‌ها و نرخ ارز، از روش ویژه تبدیل اطلس توسط بانک جهانی استفاده می‌شود که یک ضریب تبدیل را اعمال می‌کند که میانگین نرخ ارز را برای یک سال معین و دو سال قبل، با توجه به تفاوت نرخ تورم بین کشور و تا سال ۲۰۰۰، کشور‌های G۵ (فرانسه، آلمان، ژاپن، بریتانیا و ایالات متحده) تعدیل می‌کند. از سال ۲۰۰۱، این کشور‌ها شامل منطقه یورو، ژاپن، بریتانیا و ایالات متحده آمریکا هستند.

بیشترین میزان GNI محاسبه شده در سال ۲۰۲۲ را به ترتیب کشور‌های آمریکا، چین، ژاپن، آلمان، هند، انگلستان، فرانسه، ایتالیا و ... دارا هستند. ایران در این جدول در رتبه ۴۲ قرار گرفته است.

* استفاده ار مطلب با ذکر نام منبع و مولف مجاز است