صادرات تجهیزات و لوازم پزشکی

دکتر هومن باسره

صنعت تجهیزات پزشکی ایران به عنوان یکی از بخش‌های مهم اقتصادی کشور، نقش کلیدی در توسعه صادرات و ارتقاء سطح بهداشت و درمان دارد. علیرغم وجود تحریم‌ها، تولیدکنندگان ایرانی توانسته‌اند با استفاده از دانش داخلی و همچنین همکاری با شرکت‌های خارجی، محصولاتی باکیفیت و قابل رقابت با نمونه‌های خارجی تولید کنند.

بر اساس آمارهای موجود، صادرات تجهیزات پزشکی ایران به بیش از ۶۰ کشور دنیا انجام می‌شود و حجم این صادرات در حدود ۲۰ میلیون دلار در سال برآورد شده است. بازارهای هدف صادرات تجهیزات پزشکی ایران شامل کشورهای منطقه‌ای و برخی از کشورهای اروپایی مانند آلمان و ایتالیا است. کشورهایی مانند آلمان، ژاپن و چین از جمله رقبای اصلی ایران در بازار تجهیزات پزشکی به شمار می‌روند.

بازار تجهیزات پزشکی ایران پتانسیل بالایی برای رشد دارد و حجم این بازار ۳.۵ میلیارد دلار در بخش تولید و واردات برآورد می‌شود. چشم‌انداز صادرات تجهیزات پزشکی ایران مثبت است و با توجه به رشد دانش فنی و توانایی‌های تولیدی، انتظار می‌رود که صادرات در سال‌های آینده نیز افزایش یابد.

تجهیزات پزشکی ایرانی در بازارهای جهانی

ایران در سال ۱۴۰۰ حدود ۳۰ میلیون دلار تجهیزات پزشکی را به ۶۳ کشور جهان صادر کرده است. این میزان صادرات در مقایسه با سال‌های قبل رشد قابل توجهی داشته است. صادرات تجهیزات پزشکی ایرانی دارای مزایای متعددی برای تولیدکنندگان و تجار ایرانی است:
۱. افزایش فروش و درآمد: دسترسی به بازارهای جهانی، امکان افزایش فروش و درآمد را برای تولیدکنندگان ایرانی فراهم می‌کند.
۲. بهبود ظرفیت تولید: افزایش تقاضا در بازارهای صادراتی، انگیزه لازم برای توسعه ظرفیت‌های تولیدی را ایجاد می‌کند.
۳. انتقال دانش فنی: تعامل با شرکای خارجی، امکان انتقال دانش فنی و تکنولوژی‌های جدید به تولیدکنندگان ایرانی را فراهم می‌آورد.
۴. بهبود کیفیت محصولات: رقابت در بازارهای جهانی، تولیدکنندگان را ملزم به ارتقای کیفیت محصولات خود می‌کند.
۵. کاهش وابستگی به بازار داخلی: حضور در بازارهای صادراتی، ریسک وابستگی به بازار داخلی را کاهش می‌دهد.

تجهیزات پزشکی ایرانی با توجه به قیمت مناسب و تلاش برای ارتقای کیفیت، می‌توانند در برخی بازارهای هدف رقابت کنند، اما همچنان نیاز به بهبود در زمینه‌های مختلف از جمله استانداردها، تنوع محصولات و خدمات پس از فروش دارند. می‌توان به تفاوت‌های بین تجهیزات پزشکی ایرانی و سایر کشورها به شرح زیر اشاره نمود:
۱. قیمت و هزینه تمام شده:
- تجهیزات پزشکی ایرانی به دلیل استفاده از مواد اولیه و فرآیندهای تولید داخلی، معمولاً قیمت مناسب‌تری نسبت به نمونه‌های خارجی دارند.
۲. استانداردها و کیفیت:
- تولیدکنندگان ایرانی تلاش می‌کنند تا محصولات خود را با استانداردهای جهانی منطبق کنند و کیفیت مناسبی ارائه دهند.
- با این حال، برخی شرکت‌ها هنوز با چالش‌هایی در زمینه ارتقای کیفیت و دستیابی به استانداردهای بین‌المللی مواجه هستند.
۳. تنوع محصولات:
- تولید کنندگان ایرانی در تلاش هستند تا طیف متنوعی از تجهیزات پزشکی را تولید کنند و نیازهای داخلی و صادراتی را پوشش دهند.
- با این حال، ممکن است تنوع محصولات در مقایسه با برخی کشورهای پیشرو در این حوزه محدودتر باشد.
۴. خدمات پس از فروش:
- ارائه خدمات پس از فروش مناسب یکی از چالش‌های شرکت‌های ایرانی است که باید به آن توجه بیشتری داشته باشند.

ایران تجهیزات پزشکی خود را به کشورهای مختلفی صادر می‌کند. مهم‌ترین بازارهای صادراتی ایران در این حوزه عبارتند از:
- کشورهای همسایه مانند عراق، افغانستان، ترکیه و پاکستان
- کشورهای آفریقایی مانند نیجریه، کنیا و سودان
- کشورهای آسیایی مانند چین، هند و اندونزی
- برخی کشورهای اروپایی مانند آلمان، ایتالیا و اسپانیا.

این کشورها به دلیل نزدیکی جغرافیایی، شباهت‌های فرهنگی و قیمت و کیفیت مناسب محصولات ایرانی، مشتریان اصلی تجهیزات پزشکی ایران محسوب می‌شوند. علی‌رغم وجود رقبای قدرتمندی همچومن آلمان، آمریکا و چین، ایران به دلیل قیمت و کیفیت مناسب محصولات، همچنان می‌تواند در بازارهای هدف خود رقابت نماید.

برخی از بازارهای نوظهور و بالقوه برای صادرات تجهیزات پزشکی ایران عبارتند از:
- کشورهای آفریقایی: با توجه به رشد جمعیت و نیاز به بهبود زیرساخت‌های بهداشتی، کشورهای آفریقایی بازار بالقوه مناسبی برای صادرات تجهیزات پزشکی ایران هستند.
- کشورهای آمریکای لاتین: با توجه به نزدیکی فرهنگی و جغرافیایی، کشورهایی مانند ونزوئلا، آرژانتین و برزیل می‌توانند بازارهای هدف مناسبی برای صادرات تجهیزات پزشکی ایران باشند.
- کشورهای حوزه خلیج فارس: با توجه به درآمد سرانه بالا و نیاز به بهبود زیرساخت‌های بهداشتی، کشورهای حوزه خلیج فارس بازارهای مناسبی برای صادرات تجهیزات پزشکی ایران هستند.