تجارت با کشور عراق
دکتر هومن باسره
عراق به عنوان یکی از همسایگان مهم ایران، همواره یکی
از بازارهای اصلی برای صادرات کالاهای ایرانی بوده است. این کشور مسلمان با مساحت
حدود ۴۳۸,۳۱۷ کیلومتر مربع، در غرب ایران واقع شده است و دارای منابع طبیعی غنی از
جمله نفت و گاز است که اقتصاد آن را تحت تأثیر قرار داده است.
روابط تجاری بین ایران و عراق به دلیل همجواری و اشتراکات فرهنگی و مذهبی، همواره
در سطح بالایی قرار داشته است و همچنان با توجه به نیازهای گسترده عراق به واردات و
توانمندیهای تولیدی ایران، این روابط میتواند به نفع هر دو کشور توسعه یابد.
تحلیلها نشان میدهند، بازار عراق به دلیل نیازهای گسترده به واردات، یکی از
بازارهای پرظرفیت برای تجار ایرانی است. برای مثال، نیاز به محصولات غذایی و
کشاورزی به دلیل شرایط اقلیمی عراق بسیار بالاست. همچنین، با توجه به بازسازی
زیرساختهای کشور، تقاضا برای مصالح ساختمانی نیز افزایش یافته است. برخی از
محصولات پرسود برای صادرات به عراق شامل موارد زیر است:
- محصولات غذایی و کشاورزی
- مصالح ساختمانی
- محصولات پتروشیمی
- لوازم خانگی
- دارو و تجهیزات پزشکی
فرصتها و چالشهای تجارت با عراق برای تجار ایرانی
روابط تجاری ایران و عراق به دلیل همجواری و اشتراکات فرهنگی و مذهبی، همواره در
سطح بالایی قرار داشته است. ایران یکی از بزرگترین صادرکنندگان کالا به عراق است و
حجم تجارت بین دو کشور به میلیاردها دلار میرسد.
صادرات ایران به عراق
در سه ماه نخست سال ۱۴۰۳، صادرات ایران به عراق به حدود ۳ میلیارد دلار رسید که
نسبت به مدت مشابه سال گذشته ۲۸ درصد رشد داشته است. برخی از اقلام اصلی صادراتی
شامل موارد زیر است:
- گاز طبیعی: ۱ میلیارد و ۲۱۱ میلیون دلار
- میلههای آهنی یا فولادی: ۱۷۶ میلیون دلار
- کاشی و سرامیک: ۵۶ میلیون دلار
- سیب تازه: ۵۰ میلیون دلار
- شمش از آهن و فولاد غیرممزوج: ۴۷ میلیون دلار
- هندوانه: ۴۶ میلیون دلار
- کولرهای آبی خانگی: ۴۵ میلیون دلار
- گوجه فرنگی زراعی: ۳۶ میلیون دلار
- لوازم خانهداری و پاکیزگی: ۳۳ میلیون دلار
- توربینهای گازی: ۲۷ میلیون دلار.
واردات ایران از عراق
در بهار ۱۴۰۳، واردات ایران از عراق به ۱۰۸ میلیون دلار رسید که نسبت به مدت مشابه
سال گذشته ۲۵ درصد رشد داشته است.
برخی از اقلام اصلی وارداتی شامل موارد زیر است:
- طلای خام: ۵۸ میلیون دلار
- آلیاژهای آلومینیوم: ۱۰ میلیون دلار
- تایر سواری: ۳ میلیون دلار
- ماشین سواری: ۳ میلیون دلار.
تجارت با عراق فرصتهای زیادی دارد، اما تجار ایرانی در این حوزه با چالشهایی نیز
روبرو هستند:
۱. تحریمهای بینالمللی: محدودیت در نقل و انتقالات مالی.
- راهحل: استفاده از سیستمهای مالی جایگزین و توافقات دو جانبه با بانکهای
عراقی.
۲. تغییرات قوانین گمرکی: تغییرات مکرر قوانین.
- راهحل: ایجاد تیمهای حقوقی و مشاورهای برای پیگیری تغییرات.
۳. مشکلات حمل و نقل: زیرساختهای ضعیف.
- راهحل: استفاده از مسیرهای جایگزین و سرمایهگذاری در زیرساختها.
۴. رقابت شدید: رقابت با سایر کشورها.
- راهحل: ارائه محصولات با کیفیت و قیمت رقابتی.
۵. مشکلات فرهنگی و زبانی: تفاوتهای فرهنگی و زبانی.
- راهحل: آموزش زبان عربی و استفاده از مترجمان حرفهای.
۶. نوسانات ارزی: افزایش هزینهها و کاهش سودآوری.
- راهحل: استفاده از قراردادهای ارزی و مشاوره با کارشناسان مالی.
۷. عدم وصول مطالبات: مشکلات در وصول مطالبات ارزی.
- راهحل: استفاده از روشهای پرداخت امن و توافقات حقوقی محکم.
۸. مشکلات امنیتی: ناپایداری امنیتی در برخی مناطق.
- راهحل: انتخاب مناطق امنتر و همکاری با شرکتهای امنیتی.
۹. مشکلات بانکی: سیستم بانکی توسعه نیافته.
- راهحل: استفاده از بانکهای معتبر و توافقات دو جانبه.
۱۰. مشکلات بازاریابی: تفاوتهای فرهنگی در بازاریابی.
- راهحل: استفاده از روشهای نوین بازاریابی و همکاری با شرکتهای محلی.
نکات و توصیههایی برای ورود به بازار کشور عراق
آشنایی با قوانین و مقررات تجاری عراق برای ورود به این بازار ضروری است. این
قوانین شامل مقررات گمرکی، استانداردهای کیفیت و مقررات مالیاتی است. همچنین، آگاهی
از تعرفههای گمرکی و مالیاتهای وارداتی میتواند به تجار کمک کند تا هزینههای
خود را به درستی محاسبه کنند.
برای ورود به بازار عراق، تجار باید به نکات زیر توجه کنند:
۱. آشنایی با قوانین گمرکی: تمامی اقلام صادراتی باید به لحاظ کیفیت و استاندارد در
شرایط مطلوبی باشند و برچسبهای لاتین و عربی داشته باشند.
۲. آداب مذاکره: آگاهی از فرهنگ و اصول رفتاری عراقیها در مذاکرات تجاری بسیار مهم
است.
۳. بازاریابی: استفاده از روشهای مدرن بازاریابی جهت برقراری ارتباط با تجار
عراقی؛ مانند استفاده از گروههای تخصصی واتساپی، یا سایر شبکههای اجتماعی مانند
فیس بوک که در عراق محبوب است.
۴. تحقیق و برنامهریزی: قبل از ورود به بازار عراق، تحقیق و برنامهریزی دقیق
انجام دهید.
۵. شبکهسازی: با تجار و شرکتهای محلی ارتباط برقرار کنید و شبکهسازی نمایید.
۶. انعطافپذیری: در مواجهه با چالشها و تغییرات بازار، انعطافپذیر باشید.
۷. پایبندی به قوانین: همواره به قوانین و مقررات محلی پایبند باشید.
۸. نوآوری: از فناوریهای جدید و نوآوریها غافل نشوید.
فرهنگ و آداب تجاری در عراق
آگاهی از فرهنگ و آداب تجاری عراق میتواند به تجار کمک کند تا روابط بهتری با
شرکای تجاری خود برقرار کنند. احترام به آداب و رسوم محلی و آگاهی از اصول مذاکره
میتواند به تجار کمک کند تا مذاکرات موفقتری داشته باشند. همچنین، آگاهی از
تعطیلات مذهبی و ملی عراق میتواند به برنامهریزی بهتر تجاری کمک کند.
روابط بانکی و مالی
تجار باید از روشهای مختلف پرداخت و انتقال وجه آگاهی داشته باشند. همچنین، آگاهی
از قوانین و مقررات بانکی عراق میتواند به تجار کمک کند تا معاملات مالی خود را به
درستی انجام دهند.
شبکههای توزیع و لجستیک
انتخاب شرکای مناسب برای توزیع محصولات و آگاهی از مسیرهای حمل و نقل میتواند به
تجار کمک کند تا کالاهای خود را به موقع و با هزینه کمتر به مقصد برسانند. همچنین،
با آگاهی از شرایط جادهها و مسیرهای حمل و نقل، برنامهریزی بهتری برای حمل و نقل
کالاهای خود داشته باشند.
تأمین مالی و بیمه
تجار باید از روشهای مختلف تأمین مالی مانند اعتبار اسنادی و پیشپرداخت آگاهی
داشته باشند. همچنین، بیمه کالاها در برابر خطرات مختلف مانند سرقت، آسیب و تأخیر
در حمل و نقل میتواند به تجار کمک کند تا ریسکهای تجاری خود را کاهش دهند.
بازاریابی و تبلیغات
استفاده از روشهای مدرن بازاریابی مانند تبلیغات دیجیتال و شبکههای اجتماعی
میتواند به تجار کمک کند تا محصولات خود را به مشتریان عراقی معرفی کنند. همچنین،
شرکت در نمایشگاههای تجاری و برگزاری رویدادهای تبلیغاتی میتواند به تجار کمک کند
تا روابط بهتری با مشتریان و شرکای تجاری خود برقرار کنند.
تحلیل رقبا
تجار باید از فعالیتهای رقبا و محصولات آنها آگاهی داشته باشند تا بتوانند
استراتژیهای مناسبی برای رقابت با آنها تهیه کنند. برای مثال، آگاهی از قیمتگذاری
رقبا و کیفیت محصولات آنها میتواند به تجار کمک کند تا محصولات خود را با قیمت
مناسب و کیفیت بالا عرضه کنند.
توسعه پایدار و مسئولیت اجتماعی
تجار باید از روشهای مختلف برای کاهش اثرات زیستمحیطی و افزایش مسئولیت اجتماعی
خود آگاهی داشته باشند. برای مثال، استفاده از بستهبندیهای قابل بازیافت و کاهش
مصرف انرژی میتواند به تجار کمک کند تا به توسعه پایدار کمک کنند. همچنین، مشارکت
در پروژههای اجتماعی و خیریه میتواند به ایجاد روابط بهتر با جامعه محلی
بیانجامد.
آیندهنگری و نوآوری
تجار باید از روندهای جدید و فناوریهای نوین آگاهی داشته باشند تا بتوانند محصولات
و خدمات خود را بهبود و توسعه دهند. برای مثال، استفاده از فناوریهای دیجیتال
مانند تجارت الکترونیک و هوش مصنوعی میتواند به تجار کمک کند تا ضمن بهبود
فرآیندهای تجاری، به مشتریان خود خدمات بهتری ارائه دهند.
تحقیق و مطالعه
تجار باید از اطلاعات و آمارهای جدید استفاده کنند و با مشاوران و کارشناسان حوزه
تجارت بینالملل مشورت نمایند. همچنین، شرکت در دورههای آموزشی و کارگاههای تخصصی
میتواند به تجار کمک کند تا دانش و مهارتهای خود را افزایش دهند.
با توجه به فرصتهای بسیار زیاد تجارت با عراق، آگاهی یافتن از قوانین و مقررات و
استفاده از روشهای مناسب بازاریابی، میتواند امکان بهرهگیری تجار و صادرکنندگان
ایرانی از این فرصتها را فراهم نماید.
* استفاده ار مطلب با ذکر نام منبع و مولف مجاز است