فرصتهای اقتصادی و فرهنگی در صادرات ادویه‌جات
به قلم: دکتر هومن باسره
ادویه‌ها موادی هستند که برای افزایش طعم، رنگ و عطر غذاها استفاده می‌شوند. ایران یکی از کشورهای بزرگ تولیدکننده و صادرکننده ادویه در جهان است. برخی از ادویه‌های معروف ایرانی عبارتند از: زعفران، زیره، زنجبیل، دارچین، گل محمدی و زرشک.
تولید ادویه در ایران به دلایل مختلف مهم است. اولاً، ادویه‌ها بخش مهمی از فرهنگ و آشپزی ایرانی هستند و برای حفظ هویت ملی و تاریخی ایران ارزش دارند. دوماً، ادویه‌ها منبع درآمد و اشتغال در حوزه‌های کشاورزی، تجارت و صنعت هستند و به اقتصاد کشور کمک می‌کنند. سوماً، ادویه‌ها خواص درمانی دارند و برای حفظ سلامتی و پیشگیری از برخی بیماری‌ها مفید هستند.
صادرات ادویه از ایران نیز به دلایل مختلف مزایایی دارد. اولاً، صادرات ادویه از ایران باعث افزایش سهم بازار جهانی و ارتقای رقابت‌پذیری کشور در این بازار می‌شود. دوماً، صادرات ادویه از ایران باعث افزایش درآمد ارزی و بهبود طراز تجاری کشور می‌گردد. سوماً، صادرات ادویه از ایران باعث ارتباط با کشورهای دیگر و انتقال فرهنگ و دانش ایرانی به جهان می‌شود.
تولید انواع ادویه‌جات در ایران
تولید ادویه‌جات در ایران بر اساس مناطق مختلف جغرافیایی و اقلیمی انجام می‌شود. برخی از مناطقی که در آنها ادویه تولید می‌شود عبارتند از: خراسان رضوی، خراسان جنوبی، خراسان شمالی، کرمان، فارس، یزد، اصفهان، قزوین و آذربایجان شرقی. بر اساس آمار سال ۲۰۱۹، تولید ادویه جات در ایران بیش از ۴۰۰ هزار تن بوده است. از این میزان، بیش از ۳۰۹ هزار تن مربوط به زعفران بوده است. از همین روست که ایران بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده زعفران در جهان به شمار می‌رود.
تولید ادویه‌جات در ایران با چالشها و موانعی روبرو است که
لازم است برای رفع آنها تدابیری اندیشیده شود. برخی از این
چالشها عبارتند از:
- کمبود آب و خاک مناسب برای کشت ادویه در برخی مناطق کشور و
تاثیر تغییرات اقلیمی بر کیفیت و کمیت محصول
- کمبود سرمایه و تجهیزات برای کشت، برداشت، و فرآوری
ادویه‌جات با رعایت استانداردهای بهداشتی و کیفی
- کمبود نیروی انسانی متخصص و آموزش‌دیده برای اداره و
بهره‌برداری از مزارع و کارگاه‌های تولید ادویه
- کمبود بازارهای مصرف داخلی برای برخی از ادویه‌جات و وابستگی
به صادرات به کشورهای خاص
- رقابت در تولید و صادرات با کشورهایی که دارای قیمت پایین‌تر
و کیفیت بالاتری هستند
- تحریم‌های اقتصادی و سیاسی که مانع از دسترسی به بازارهای
جهانی و تکنولوژی‌های پیشرفته می‌شوند
برای رفع این چالشها، لازم است که دولت و بخش خصوصی ضمن
همکاری، راهکارهایی را در پیش بگیرند؛ مانند:
- بهره‌وری بهتر از آب و خاک و استفاده از روش‌های کشت مدرن و
مقاوم در برابر تغییرات اقلیمی
- جذب سرمایه‌گذار و توسعه تحقیقات در زمینه کشت، برداشت، و
فرآوری ادویه‌جات با استفاده از تکنولوژی‌های نوین و کاهش
هزینه‌ها و ضایعات
- آموزش و توانمندسازی نیروی انسانی متخصص و کارآمد
- گسترش بازار مصرف داخلی و افزایش تقاضا برای این محصولات
- ایجاد تنوع و ارزش افزوده محصولات با تولید محصولات جدید و
بسته‌بندی مناسب و ارائه گواهینامه‌های کیفیت و سلامت
- همکاری و ارتباط بیشتر با کشورهای تولیدکننده ادویه برای حفظ
و ارتقای بازارهای جهانی و مقابله با رقبا و تحریم‌ه
صادرات ادویه‌جات ایرانی به سایر کشورها
بر اساس آمار سال ۲۰۱۹، صادرات ادویه‌جات از ایران بیش از ۱۰۰ هزار تن بوده است. از این میزان، بیش از ۹۰ هزار تن مربوط به زعفران می‌باشد. ارزش صادرات ادویه‌جات از ایران بیش از ۵۰۰ میلیون دلار بوده است که بیش از ۴۰۰ میلیون دلار آن مربوط به زعفران است.
ادویه‌جات ایرانی به بیش از ۷۰ کشور جهان صادر می‌شوند. برخی از بازارهای مهم صادراتی برای ایران عبارتند از: امارات متحده عربی، هند، چین، عراق، ترکیه، اسپانیا، ایتالیا، آلمان، فرانسه و آمریکا. برخی از ادویه‌های مورد تقاضا در این بازارها عبارتند از: زعفران، زیره، زنجبیل، دارچین، گل محمدی، و زرشک.
ایران در بازار صادراتی ادویه‌جات با کشورهایی مانند هند، چین، ترکیه، مصر و مراکش رقابت می‌کند که همگی مانند ایران تولیدکننده و صادرکننده ادویه‌جات هستند. ایران در برخی از ادویه‌ها مانند زعفران، زیره و گل محمدی مزیت نسبی نسبت به رقبا دارد. این مزیت نسبی به عواملی مانند کیفیت بالا، قیمت مناسب، تنوع محصول، و سابقه تاریخی و فرهنگی تولید ادویه در ایران برمی‌گردد. ایران می‌تواند با حفظ و ارتقای این مزیت نسبی، جایگاه خود را در بازارهای جهانی ادویه تثبیت نموده و گسترش دهد.
بازار جهانی ادویه‌جات یک بازار پویا و رو به رشد است که با توجه به افزایش جمعیت، تغییر الگوهای مصرف، افزایش درآمد، و افزایش تقاضا برای محصولات طبیعی و سالم، دارای ظرفیت‌های زیادی برای افزایش تولید و توسعه صادرات از ایران می‌باشد. بر اساس برآوردهای سازمان خوار و بار جهانی، بازار جهانی ادویه‌جات در سال ۲۰۲۰ بیش از ۶ میلیارد دلار بوده است و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۲۵ به بیش از ۹ میلیارد دلار برسد. ایران با توجه به تنوع و کیفیت محصولات خود، می‌تواند از این ظرفیت‌ها بهره‌مند شود و سهم بیشتری از بازار جهانی را به خود اختصاص دهد.
بازارهای بالقوه و نوظهور برای محصولات ادویه از ایران
می‌توانند شامل موارد زیر باشند:
- بازارهای آسیایی مانند ژاپن، کره جنوبی، ویتنام، تایلند و
مالزی که دارای جمعیت و درآمد بالا و تقاضای رو به افزایش برای
محصولات طبیعی و سالم هستند
- بازارهای اروپایی مانند انگلیس، هلند، سوئد و نروژ که دارای
سطح زندگی بالا و تقاضای روزافزون برای محصولات ارگانیک و
دوستدار طبیعت (eco-friendly) هستند
- بازارهای آفریقایی مانند مراکش، تونس، مصر و نیجریه که دارای
فرهنگ و سبک آشپزی مشابه با ایران و تقاضا برای محصولات با
کیفیت و قیمت مناسب هستند.
موانع صادرات ادویه‌جات از ایران و راهکارها
صادرات ادویه.جات از ایران با مشکلات و موانعی روبرو است؛ از
جمله:
- عدم هماهنگی و یکپارچگی بین بخش‌های مختلف زنجیره تولید و
صادرات و عدم وجود یک سازمان مرکزی برای نظارت و هدایت این بخش
- عدم رعایت استانداردهای بین‌المللی و ملی در تولید و
بسته‌بندی ادویه از ایران و عدم ارائه گواهینامه‌های لازم برای
اثبات کیفیت و سلامت محصولات
- عدم شناخت کافی از بازارهای هدف و نیازها و سلایق مشتریان
خارجی
- عدم دسترسی به شبکه‌های توزیع موثر در بازارهای هدف
- عدم تبلیغ و بازاریابی مناسب برای شناخت برند و اعتماد
مشتریان خارجی
- تحریم‌های سیاسی و اقتصادی مانند تبادلات مالی، مالیات و
تعرفه‌های بال
برای حل این مشکلات، لازم است که دولت و بخش خصوصی اقدامات زیر
را انجام دهند:
- ایجاد یک سازمان مرکزی برای هماهنگی و یکپارچگی بین بخش‌های
مختلف زنجیره تولید و صادرات ادویه‌جات از ایران و ارائه خدمات
مشاوره‌ای و حمایتی به تولیدکنندگان و صادرکنندگان
- ارتقای کیفیت و استاندارد محصولات و ارائه گواهینامه‌های
بین‌المللی و ملی برای افزایش اعتماد مشتریان خارجی
- شناسایی و انتخاب بازارهای هدف و نیازها و سلایق مشتریان
خارجی و ارائه محصولات متناسب با نیازهای آنها و همچنین ایجاد
تنوع و ارزش افزوده در محصولات
- ایجاد و توسعه شبکه‌های بازرگانی و توزیع موثر در بازارهای
مختلف
- انجام تبلیغ و بازاریابی مناسب و توسعه برند محصولات ایرانی
و ادویه‌جات
- ایجاد راههای جایگزین و خلاقانه برای دور زدن تحریم‌ها و
کاهش هزینه‌های صادرات
بازاریابی یکی از عوامل مهم برای موفقیت در صادرات ادویه از
ایران می‌باشد. بازاریابی به معنای ارائه تصویر مثبت و جذاب از
محصولات به مشتریان خارجی و افزایش شناخت و اعتماد آنها به
محصولات ایرانی است. برای انجام بازاریابی موثر، می‌توان از
راهکارهای زیر استفاده نمود:
- انتخاب استراتژی بازاریابی مناسب بر اساس بازار هدف، محصول،
رقبا و بودجه موجود
- ایجاد وبسایت و شبکه‌های اجتماعی حرفه‌ای و به‌روز برای
ارائه اطلاعات و ایجاد ارتباط با مشتریان خارجی و دریافت
بازخورد و نظرات آنها
- شرکت در نمایشگاه‌ها و همایش‌ها و سمینارهای تخصصی و تجاری
در کشورهای هدف و ارائه نمونه محصول، کاتالوگ، بروشور و
کارت‌های ویزیت و ارتباط با تجار و شرکتهای محلی و بین‌المللی
- ارسال نمونه‌های رایگان و هدایای تبلیغاتی به مشتریان خارجی
- ایجاد وفاداری مشتریان خارجی با ارائه خدمات پس از فروش
مناسب و رفع مشکلات و شکایات آنها.
* استفاده ار مطلب با ذکر نام منبع و مولف مجاز است
|
محتوای چندرسانه‌ای |
وبینار تاجیکستان؛ شریک تجاری همزبان
وبینارهای بیشتر...
