بازارها و فرصتهای صادرات زیتون از ایران و ترکیه
به قلم: دکتر هومن باسره
صادرات زیتون از کشورهای ایران و ترکیه در سال‌های اخیر به دلیل افزایش تولید و تقاضا، روند رو به رشدی داشته است. برای مثال، در سال ۲۰۲۰، ایران حدود ۱۰۰ هزار تن زیتون صادر کرده است. همچنین، ترکیه با بیش از ۴۰۰ هزار تن تولید زیتون در سال ۲۰۲۰، یکی از بزرگترین تولیدکنندگان زیتون در جهان است.
با توجه به اینکه صادرات زیتون یکی از مهمترین صادرات کشورهای حاشیه خلیج فارس است، شرایط و مقررات مربوط به صادرات زیتون از ایران و ترکیه بسیار مهم است. برای مثال، برای صادرات زیتون از ایران، باید مجوزهای لازم از وزارت صنعت، معدن و تجارت گرفته شود. همچنین، برای صادرات زیتون به کشورهای اروپایی، باید محصولات با استانداردهای بین‌المللی مطابقت داشته باشند.
تولید و صادرات زیتون از ایران
ایران با داشتن حدود ۸۴ هزار هکتار باغ زیتون و تولید سالانه ۱۰۰ هزار تن زیتون، بر اساس آمار شورای بین‌المللی زیتون، در رتبه ۱۴ جهان از نظر مساحت زیر کشت زیتون و در رتبه ۱۷ از نظر تولید قرار دارد. بیشتر باغ‌های زیتون ایران در استان‌های گیلان، زنجان، فارس، اردبیل، خوزستان، کرمانشاه و ایلام واقع شده‌اند. از مجموع تولید زیتون در ایران، حدود ۷۶ درصد برای تولید روغن زیتون و بقیه برای تولید زیتون خوراکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ایران در سال ۲۰۲۰، حدود ۱۵ هزار تن روغن زیتون تولید کرده است.
ایران یکی از کشورهای صادرکننده زیتون و روغن زیتون است. بر اساس آمار سازمان توسعه تجارت ایران، در سال ۲۰۲۰، ایران حدود ۲۸ هزار تن زیتون خوراکی به ارزش ۴۰ میلیون دلار و حدود ۴ هزار تن روغن زیتون به ارزش ۱۲ میلیون دلار صادر کرده است.
تولید و صادرات زیتون از ترکیه
ترکیه یکی از کشورهای بزرگ تولیدکننده زیتون و روغن زیتون در جهان است. ترکیه با داشتن حدود ۹۰۰ هزار هکتار باغ زیتون و تولید سالانه ۱.۸ میلیون تن زیتون، در رتبه چهارم جهان از نظر مساحت زیر کشت زیتون و در رتبه پنجم از نظر تولید قرار دارد. بیشتر باغ‌های زیتون ترکیه در منطقه اژه واقع شده‌اند. از مجموع تولید زیتون در ترکیه، حدود ۶۰ درصد برای تولید روغن زیتون و بقیه برای تولید زیتون خوراکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. ترکیه در سال ۲۰۲۰، حدود ۴۰۰ هزار تن روغن زیتون تولید کرده است.
ترکیه یکی از کشورهای صادرکننده زیتون و روغن زیتون است. بر اساس آمار انجمن صادرکنندگان اژه، در سال ۲۰۲۰، ترکیه حدود ۵۸ هزار تن روغن زیتون به ارزش ۱۹۰ میلیون یورو و حدود ۱۰۰ هزار تن زیتون خوراکی به ارزش ۱۰۰ میلیون یورو صادر کرده است.
مقایسه تولید و صادرات زیتون از ایران و ترکیه
با توجه به آمارهای بالا، می‌توان گفت که ترکیه در مقایسه با ایران، در تولید و
صادرات زیتون و روغن زیتون بسیار پیشتاز است. ترکیه حدود ۱۸ برابر ایران زیتون
تولید می‌کند و حدود ۱۰ برابر ایران روغن زیتون تولید می‌کند. همچنین ترکیه حدود ۲
برابر ایران زیتون خوراکی و حدود ۱۵ برابر ایران روغن زیتون صادر می‌کند. عوامل
موثر بر این تفاوت عبارتند از:
- مساحت بیشتر باغ‌های زیتون در ترکیه
- بهره‌وری بیشتر در تولید زیتون و روغن زیتون در ترکیه
- استفاده از تکنولوژی‌های پیشرفته در کشت، برداشت، فرآوری و بسته‌بندی زیتون و
روغن
ظرفیتهای بازار صادرات زیتون و روغن زیتون
بازارهای اصلی صادرات زیتون از ایران عبارتند از: عراق، افغانستان، ترکیه، روسیه، امارات متحده عربی، قزاقستان و پاکستان. ایران در سال ۲۰۲۰، حدود ۲ درصد از صادرات جهانی زیتون خوراکی و حدود ۱ درصد از صادرات جهانی روغن زیتون را داشته است.
بازارهای اصلی صادرات زیتون از ترکیه عبارتند از: آمریکا، اسپانیا، ژاپن، عربستان سعودی، رومانی و ایتالیا. ترکیه در سال ۲۰۲۰، حدود ۱۰ درصد از صادرات جهانی روغن زیتون و حدود ۲۰ درصد از صادرات جهانی زیتون خوراکی را داشته است.
بطور کلی، بازارهای موجود برای صادرات زیتون از ایران و ترکیه شامل کشورهای اروپایی، آسیایی و حتی آمریکایی هستند. برای مثال، ایتالیا، اسپانیا، یونان، آلمان، فرانسه، چین، هند، و ایالات متحده آمریکا از مهمترین بازارهای صادراتی زیتون هستند.
صادرکنندگان عمده زیتون در جهان
بعد از ایران و ترکیه، کشورهای دیگری که در تولید و صادرات زیتون فعال هستند
عبارتند از:
- اسپانیا: اسپانیا بزرگترین تولیدکننده و صادرکننده زیتون و روغن زیتون در جهان
است. اسپانیا در سال ۲۰۲۰، حدود ۶ میلیون تن زیتون و حدود ۱.۴ میلیون تن روغن زیتون
تولید کرده است. اسپانیا به کشورهای مختلفی از جمله آمریکا، ایتالیا، فرانسه،
پرتغال و ژاپن زیتون و روغن زیتون صادر می‌کند.
- ایتالیا: ایتالیا دومین تولیدکننده و سومین صادرکننده زیتون و روغن زیتون در جهان
است. ایتالیا در سال ۲۰۲۰، حدود ۲.۲ میلیون تن زیتون و حدود ۳۲۰ هزار تن روغن زیتون
تولید کرده است. ایتالیا به کشورهای مختلفی از جمله آمریکا، اسپانیا، ژاپن، برزیل و
کانادا زیتون و روغن زیتون صادر می‌کند.
- مراکش: مراکش سومین تولیدکننده و چهارمین صادرکننده زیتون و روغن زیتون در جهان
است. مراکش در سال ۲۰۲۰، حدود ۱.۹ میلیون تن زیتون و حدود ۱۴۰ هزار تن روغن زیتون
تولید کرده است. مراکش به کشورهای مختلفی از جمله اسپانیا، فرانسه، ایتالیا،
عربستان سعودی و امارات متحده عربی زیتون و روغن زیتون صادر می‌کند.
فرصت‌ها و چالشهای پیش روی صادرات زیتون
صادرات زیتون و روغن زیتون از ایران در آینده می‌تواند رشد و توسعه‌ی قابل توجهی داشته باشد، اما علیرغم ظرفیتهای بالای بازارهای جهانی، صادرات زیتون و روغن زیتون از ایران به سایر کشورها با فرصت‌ها و چالشهای مختلفی روبروست.
فرصت‌ها:
- ایران دارای پتانسیل بالایی در تولید زیتون و روغن زیتون با کیفیت بالا است که
می‌تواند با رقبای خود در بازارهای جهانی رقابت کند.
- زیتون و روغن زیتون ایرانی دارای خواص درمانی، دارویی و آرایشی فراوانی هستند که
می‌توانند جذابیت مصرف‌کنندگان را بالا ببرند.
- زیتون و روغن زیتون ایرانی در کشورهای همسایه و منطقه‌ای مانند عراق، افغانستان،
ترکیه، کشورهای حاشیه خلیج فارس و اروپایی مانند روسیه، آلمان، فرانسه و ایتالیا
بازارهای مصرفی مناسبی دارند.
- زیتون و روغن زیتون ایرانی می‌توانند از توافقنامه‌های تجاری مانند اتحادیه
اقتصادی اوراسیا، سازمان تجارت جهانی و اتحادیه اروپا بهره‌مند شوند و موانع گمرکی
و تعرفه‌های تجاری را کاهش دهند.
چالشها:
- ایران با کمبود آب، خشکسالی، بیماری‌ها و آفات گیاهی، نبود بسته‌بندی مناسب، عدم
رعایت استانداردهای بین‌المللی و نبود تسهیلات بانکی و ارزی در تولید و صادرات
زیتون و روغن زیتون مواجه است.
- ایران با رقابت تنگاتنگ کشورهای تولیدکننده زیتون و روغن زیتون مانند اسپانیا،
ایتالیا، یونان، ترکیه، مراکش و آرژانتین که دارای برند، بازاریابی و توزیع قوی
هستند، مواجه است.
- ایران با واردات زیتون و روغن زیتون از کشورهای خارجی که قیمت و کیفیت پایین‌تری
دارند، مواجه است که باعث اشباع بازار داخلی و کاهش درآمد باغداران و تولیدکنندگان
می‌شود.
- ایران با تحریم‌های اقتصادی و سیاسی از سوی برخی کشورها مانند آمریکا، انگلیس و
کانادا مواجه است که باعث محدودیت در دسترسی به بازارهای جهانی و افزایش هزینه‌های
حمل و نقل و بیمه می‌شود.
راهکارها و توصیه‌ها برای توسعه صادرات زیتون
برای افزایش صادرات زیتون، توسعه بازاریابی و پیدا کردن مشتریان خارجی بسیار مهم است. برای مثال، شرکت‌های صادرکننده می‌توانند با حضور در نمایشگاه‌های بین‌المللی، تبلیغات در رسانه‌های مختلف، و استفاده از شبکه‌های اجتماعی، بازاریابی خود را تقویت کنند. همچنین، برای پیدا کردن مشتریان خارجی، می‌توان از سایت‌های تجاری مختلف، مانند Alibaba.com و GlobalSources.com استفاده کرد.
برای تحلیل بازار صادرات زیتون، می‌توانید از منابع مختلفی استفاده کنید. به عنوان مثال، می‌توانید از گزارش‌های بازاریابی و تحلیل بازار مربوط به صادرات زیتون استفاده کنید. این گزارش‌ها شامل آمار و ارقام صادرات، بازارهای موجود، روند رشد بازار، و تحلیل رقابتی هستند.
همچنین، می‌توانید از سایت‌های تجاری مختلف، مانند Tridge.com و Mordorintelligence.com برای دسترسی به اطلاعات بازاریابی و تحلیل بازار مربوط به صادرات زیتون استفاده کنید. این سایت‌ها شامل اطلاعات مربوط به بازارهای مختلف، آمار و ارقام صادرات، و تحلیل رقابتی هستند.
برای تولیدکنندگان و بازرگانان جهت آغاز یا توسعه صادرات زیتون و روغن زیتون از
ایران، چند توصیه می‌توان ارائه نمود:
- برای ورود به بازار اتحادیه اروپا، باید مطمئن شوید که زیتون و روغن زیتون شما با
استانداردهای اروپایی در خصوص کیفیت، ترکیب، برچسب‌گذاری و گواهی منشأ مطابقت دارد.
- برای رقابت با تولیدکنندگان و صادرکنندگان دیگر باید سعی کنید که زیتون و روغن
زیتون شما دارای ویژگی‌های منحصر به فرد و متمایز باشد. برای مثال، می‌توانید زیتون
و روغن زیتون ارگانیک، دارای خاصیت درمانی، مربوط به منطقه خاصی یا دارای داستان
جذابی درباره تولید آن باشد.
- برای یافتن بازارهای مناسب و مشتریان خارجی، باید تحقیقات بازاریابی انجام دهید و
از راههای مختلفی مانند شرکت در نمایشگاه‌ها، برقراری ارتباط با واردکنندگان و
توزیع‌کنندگان، ایجاد وبسایت و شبکه‌های اجتماعی و ارسال نمونه‌های رایگان به
مشتریان بالقوه استفاده کنید.
- برای افزایش میزان صادرات زیتون و روغن زیتون، باید بهبود بخشیدن به ظرفیت تولید،
کاهش هزینه‌ها، افزایش بهره‌وری، به‌کارگیری تکنولوژی‌های نوین، ایجاد برند و ارزش
افزوده، توسعه شبکه همکاری و اتحادیه‌های تولیدکنندگان و صادرکنندگان و ایجاد تنوع
در محصولات را در نظر داشته باشید.
* استفاده ار مطلب با ذکر نام منبع و مولف مجاز است
|
محتوای چندرسانه‌ای |
وبینار تاجیکستان؛ شریک تجاری همزبان
وبینارهای بیشتر...
