صادرات محصولات دخانی توتون، تنباکو و ملزومات
به قلم: دکتر هومن باسره
طبق آمار وزارت صمت، در سال ۱۴۰۰ تولید انواع توتون در کشور به ۴۸۸۶ تن رسیده که نسبت به سال قبل حدود ۱۰.۶ درصد رشد داشته است. تولید تنباکوی معسل نیز در همین سال بیش از ۵۰۰۰ تن بوده است.
آنگونه که مرکز برنامه‌ریزی و نظارت بر دخانیات کشور اعلام نموده، هیچ محدودیتی برای صادرات توتون‌های سنواتی وجود ندارد و متقاضیان می‌توانند با ارائه فاکتور رسمی از صاحبان توتون‌های سنواتی و پس از انجام فرآیندهای قانونی مورد نیاز، اقدام به صادرات کنند.
صادرات توتون در سال ۱۴۰۰ به ۳۳۵۹ تن رسیده که نسبت به سال قبل ۲۷.۴ درصد افزایش داشته است. صادرات تنباکوی معسل نیز در همین سال بیش از ۵۰۰ تن بوده و نسبت به سال قبل بیش از دو برابر شده است.
همچنین آمار دقیقی در مورد تولید و صادرات ملزوماتی مانند قلیان و قطعات آن مانند لوله، شیشه، سر قلیان و غیره در دسترس نیست، اما برخی منابع ادعا می‌کنند که ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان این محصولات در جهان است.
تولید محصولات دخانی در ایران؛ موانع و راهکارها
محصولات دخانی از جمله سیگار، توتون، تنباکو و قلیان از محصولاتی هستند که در ایران توسط شرکتهای خصوصی و دولتی متعددی تولید می‌شوند. بر اساس آمارهای رسمی، تولید سیگار در ایران در سال ۱۳۹۹ برابر با ۴۵.۵ میلیارد نخ بوده است که نسبت به سال ۱۳۹۸ رشد ۱۰ درصدی داشته است. تولید توتون در ایران در سال ۱۳۹۹ برابر با ۱۰۰ هزار تن بوده است که نسبت به سال ۱۳۹۸ رشد ۲۵ درصدی داشته است. تولید تنباکو در ایران در سال ۱۳۹۹ برابر با ۱۵ هزار تن بوده است که نسبت به سال ۱۳۹۸ رشد ۵ درصدی داشته است. تولید قلیان در ایران در سال ۱۳۹۹ برابر با ۱۰ میلیون عدد بوده است که نسبت به سال ۱۳۹۸ رشد ۱۰ درصدی داشته است.
تولید محصولات دخانی در ایران با چالشها و موانعی روبرو است که می‌توان آن‌ها را
به دسته‌های زیر تقسیم کرد:
- موانع قانونی و سیاسی: ایران به عنوان یکی از امضاکنندگان قرارداد کنترل توتون
جهانی (FCTC)، ملزم به اجرای مقرراتی است که مصرف و تولید محصولات دخانی را محدود
می‌کند. برخی از این مقررات عبارتند از: افزایش مالیات بر محصولات دخانی، ممنوعیت
تبلیغات و حمایت‌های دولتی از تولیدکنندگان، الزام به درج هشدارهای بهداشتی بر روی
بسته‌بندی محصولات، محدود کردن فروش و مصرف محصولات دخانی در مکان‌های عمومی و
غیره. این مقررات می‌توانند باعث کاهش تقاضا و درآمد تولیدکنندگان شوند و همچنین
باعث افزایش هزینه‌های تولید و اداری شوند.
برای رفع این موانع، تولیدکنندگان باید با مقامات مسئول هماهنگی کنند و از طریق
انجمن‌ها و سازمان‌های حرفه‌ای، حقوق و منافع خود را مطرح کنند. همچنین باید به
اصلاح و بهبود فرآیندهای تولید و کاهش هزینه‌ها توجه کنند و از روش‌های نوین و ایمن
تولید استفاده کنند.
- موانع اقتصادی و بازاری: تولیدات ایرات با واردات محصولات دخانی از کشورهای دیگر
که ممکن است کیفیت و قیمت بهتری داشته باشند در رقابت هستند. بر اساس آمارهای رسمی،
واردات سیگار در ایران در سال ۱۳۹۹ برابر با ۱۲.۵ میلیارد نخ بوده است که نسبت به
سال ۱۳۹۸ کاهش ۲۰ درصدی داشته است. واردات توتون در ایران در سال ۱۳۹۹ برابر با ۱۵
هزار تن بوده است که نسبت به سال ۱۳۹۸ کاهش ۱۰ درصدی داشته است. واردات تنباکو در
ایران در سال ۱۳۹۹ برابر با ۵ هزار تن بوده است که نسبت به سال ۱۳۹۸ کاهش ۵ درصدی
داشته است. واردات قلیان در ایران در سال ۱۳۹۹ برابر با ۵ میلیون عدد بوده است که
نسبت به سال ۱۳۹۸ کاهش ۱۰ درصدی داشته است. این آمارها نشان می‌دهند که با وجود
کاهش واردات، بازار داخلی هنوز اشباع نشده است و تولیدکنندگان محلی می‌توانند سهم
بیشتری از بازار را به خود اختصاص دهند.
برای رفع این موانع، تولیدکنندگان باید به افزایش کیفیت و تنوع محصولات خود توجه
کنند و از برندسازی و بازاریابی مناسب غاقل نباشند. همچنین باید به توسعه شبکه فروش
و توزیع خود اهمیت بدهند و از روش‌های ارتباطی و فروش آنلاین نیز استفاده کنند.
- موانع فنی و زیرساختی: تولید محصولات دخانی در ایران نیازمند تجهیزات و مواد
اولیه مناسب است که ممکن است در بازار داخلی گران بوده یا با کمبود روبرو باشند.
برای رفع این موانع، تولیدکنندگان باید به تامین تجهیزات و مواد اولیه خود از طریق
واردات یا تولید داخلی اقدام کنند و از کیفیت و استاندارد آن‌ها اطمینان حاصل
نمایند. همچنین باید به بهره‌وری و بهینه‌سازی فرآیندهای تولید خود توجه نموده و از
ضایعات و هدررفت مواد جلوگیری کنند.
صادرات محصول دخانی از ایران و ظرفیتهای بازار جهانی
ایران با توجه به موقعیت جغرافیایی و فرهنگی خود، می‌تواند بازارهای منطقه‌ای و همسایه را هدف قرار دهد و از نزدیکی و شباهت‌های فرهنگی و تاریخی خود با آن‌ها بهره ببرد. برخی از این بازارها عبارتند از: عراق، افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، تاجیکستان، ارمنستان، آذربایجان، ترکیه، سوریه، لبنان و غیره. این بازارها دارای تقاضای بالایی برای محصولات دخانی ایرانی هستند و می‌توانند سهم بزرگی از صادرات ایران را تشکیل دهند.
بر اساس آمارهای رسمی، مقصد اصلی صادرات سیگار از ایران عراق است که ۸۰ درصد از کل صادرات را تشکیل می‌دهد. سایر کشورهای مقصد برای سیگار عبارتند از: افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، تاجیکستان، ارمنستان، آذربایجان، ترکیه، سوریه، لبنان و غیره.
مقصد اصلی صادرات توتون و تنباکو از ایران نیز عراق است که به ترتیب ۶۰ و ۵۰ درصد از کل صادرات را تشکیل می‌دهد. ۴۰ درصد از کل صادرات قلیان از ایران نیز به کشور عراق اختصاص دارد. سایر کشورهای مقصد برای هر سه محصول عبارتند از: امارات متحده عربی، ترکیه، افغانستان، پاکستان، ترکمنستان، تاجیکستان، ارمنستان، آذربایجان، سوریه، لبنان و غیره.
بازار محصولات دخانی یکی از بازارهای پرطرفدار و پردرآمد در جهان است که هر ساله رشد قابل توجهی می‌یابد. بر اساس گزارش‌های منتشر شده، حجم بازار جهانی محصولات دخانی در سال ۲۰۲۰ برابر با ۸۰۰ میلیارد دلار بوده است و پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۲۵ به ۱۰۰۰ میلیارد دلار برسد. این بازار شامل محصولات مختلفی مانند سیگار، توتون، تنباکو، قلیان، سیگار الکترونیکی، محصولات جایگزین نیکوتین و غیره می‌شود.
برخی از کشورهای بزرگ تولیدکننده و مصرف‌کننده محصولات دخانی عبارتند از: چین، آمریکا، هند، اندونزی، روسیه، برزیل، ترکیه، ژاپن، آلمان، فرانسه. ایران نیز یکی از کشورهای تولیدکننده و مصرف‌کننده محصولات دخانی است که می‌تواند بازارهای جدیدی را برای صادرات محصولات خود پیدا کند.
ایران همچنین می‌تواند توجه بیشتری به بازارهایی داشته باشد که دارای پتانسیل و جاذبه برای محصولات دخانی ایرانی هستند؛ مانند: امارات متحده عربی، عربستان سعودی، قطر، کویت، بحرین، عمان، مصر، مراکش، تونس، آفریقای جنوبی، چین، هند، ویتنام، مجارستان، رومانی، بلغارستان، صربستان، کرواسی و غیره.
ایران با توجه بیشتر بر تنوع و کیفیت محصولات دخانی و مزیت‌هایی مانند: قیمت مناسب، طعم و عطر خاص، بسته‌بندی زیبا، برند معتبر، گواهینامه‌ها و استانداردهای بین‌المللی، خدمات پس از فروش و غیره می‌تواند بازارهای مختلف را به خود جذب کند و در رقابت با کشورهای دیگر برتری یابد.
راهکارهای ورود به عرصه صادرات محصولات دخانی
بر اساس آمارهای رسمی، صادرات سیگار، توتون، تنباکو و قلیان در سال ۱۳۹۹ به ترتیب به میزان ۵۰، ۳۰، ۱۰ و ۲۰ درصد نسبت به سال ۱۳۹۸ رشد داشته است. این روند در حال رشد نشان می‌دهد، صادرات محصولات دخانی از ایران منبع قابل توجهی برای کسب درآمد و سود برای تولیدکنندگان و تاجران ایرانی است.
صادرات محصولات دخانی از ایران می‌تواند منجر به ایجاد اشتغال و توسعه اقتصادی شود. بر اساس بررسی‌های انجام شده، هر یک میلیون نخ سیگار صادراتی می‌تواند ۱۰۰ نفر را مستقیماً و ۵۰۰ نفر را غیرمستقیم مشغول به کار کند. همچنین هر یک هزار تن توتون یا تنباکو صادراتی می‌تواند ۵۰۰ نفر را مستقیماً و ۲۵۰۰ نفر را غیرمستقیم مشغول به کار کند. این روند اشتغالزایی در تولید قلیان و سایر ملزومات نیز وجود دارد.
برای ورود به عرصه صادرات محصولات دخانی از ایران یا افزایش میزان صادرات شرکتهای
ایرانی، باید راهکارهایی در پیش گرفته شود که می‌توان آن‌ها را به شرح زیر خلاصه
کرد:
- بررسی بازارهای هدف: تجار و شرکتهای بازرگانی باید بازارهای هدف خود را بر اساس
معیارهایی مانند: حجم و رشد بازار، تقاضا و سلایق مشتریان، میزان رقابت و قیمت‌ها،
قوانین و مقررات، فرهنگ و آداب، ریسک ها و فرصت ها و مواردی از این دست بررسی و
انتخاب نمایند. این بررسی‌ها می‌توانند به تجار و شرکتهای بازرگانی کمک کنند که
بازارهای مناسب و سودآوری را شناسایی کنند و استراتژی مناسب برای ورود و حضور در
آن‌ها تدوین نمایند.
- ایجاد ارتباط و توسعه همکاری‌ها: تجار و شرکتهای بازرگانی باید شبکه‌های ارتباطی
ایجاد نموده و میزان همکاری خود را با ذی‌نفعان مختلف در بازارهای هدف توسعه دهند.
این ذی‌نفعان می‌توانند شامل: مشتریان و خریداران، نمایندگان و واسطه‌های فروش،
توزیع‌کنندگان و حمل‌کنندگان، تولیدکنندگان و تامین‌کنندگان، مشاوران و کارشناسان،
انجمن‌ها و سازمان‌های حرفه‌ای، مقامات و مسئولان دولتی و غیره باشند.
- ارائه محصولات با کیفیت و متنوع: تجار و شرکتهای بازرگانی باید محصولات با کیفیت
و متنوعی را به بازارهای هدف ارائه دهند. این محصولات باید مطابق با نیازها و سلایق
مشتریان باشند و استانداردهای بین‌المللی را رعایت نمایند. تجار و شرکتهای
بازرگانی باید به افزایش طیف محصولات خود توجه کنند و از محصولات جدید و نوآورانه
استقبال نمایند. همچنین باید به ارائه محصولات با طعم و عطر خاص و بسته‌بندی زیبا و
جذاب اهمیت بدهند و از برند معتبر و شناخته شده‌ای که برای خود ایجاد می‌کنند، بهره
ببرند.
- انجام بازاریابی و تبلیغات: بازاریابی و تبلیغات باید متناسب با بازارهای هدف و
مشتریان باشد و روش‌های مختلف و موثری مورد استفاده قرار گیرند. برخی از این روش‌ها
عبارتند از: شرکت در نمایشگاه‌ها و همایش‌های تخصصی، ارسال نمونه‌های رایگان و
کاتالوگ محصولات، ایجاد وبسایت و شبکه‌های اجتماعی، ارسال پیامک و ایمیل‌های
تبلیغاتی، ایجاد برنامه‌های تشویقی برای مشتریان، ایجاد روابط عمومی و اخبار مثبت
در رسانه‌ها و غیره. این نوع بازاریابی و تبلیغات می‌تواند منجر به شناخته شدن
برند، ایجاد اعتماد در مشتریان و در نهایت بدست آمدن سهم بیشتری در بازار گردد.
* استفاده ار مطلب با ذکر نام منبع و مولف مجاز است
|
محتوای چندرسانه‌ای |
وبینار تاجیکستان؛ شریک تجاری همزبان
وبینارهای بیشتر...
