سفارش تبلیغات 09114345494 / تلگرام / واتساپ

تولید و صادرات پسته ایرانی؛ چالشها و راهکارها 

به قلم: دکتر هومن باسره

پسته یکی از محصولات کشاورزی مهم و ارزشمند ایران است که از دیرباز در این کشور کشت می‌شود. بر اساس آمارهای ارائه شده، میزان تولید پسته در ایران از حدود ۲۰۰۰ تن در دهه ۱۹۳۰ به حدود ۲۰۰۰۰۰ تن در حال حاضر افزایش یافته است. رکورد تولید سالانه پسته در ایران به ۲۶۷۰۰۰ تن رسیده است. تمامی باغ‌های پسته در ایران به صورت دستی برداشت می‌شوند و میانگین عملکرد سالانه باغ‌های پسته در ایران ۶۰۰ کیلوگرم پسته پوست‌کنده و خشک شده در هر هکتار است.

پسته در اقتصاد، کشاورزی و تجارت خارجی ایران حائز اهمیت فراوانیست و یکی از محصولات کلیدی برای صادرات و تولید درآمد ارزی برای کشور محسوب می‌شود.

ایران یکی از دو صادرکننده عمده پسته در جهان است و به طور متوسط سالانه ۱۶۰۰۰۰ تن پسته (بر اساس وزن پسته خشک و با پوست) صادر می‌کند. بیشتر صادرات پسته به صورت خام، فله‌ای و در یکی از سه شکل زیر انجام می‌شود: پسته‌های خشک با پوست، دانه‌های پسته و پسته‌های سبز پوست‌کنده. ایران در یک دوره ۹ ماهه، پسته‌هایی به ارزش ۶۷ میلیون یورو به اتحادیه اروپا صادر کرده است.

ارزش غذایی و کیفیت پسته ایرانی

پسته یکی از آجیل‌های محبوب و مفید است که برای سلامتی بدن خواص زیادی دارد. برخی از فواید پسته عبارتند از:
- کاهش وزن: پسته دارای فیبر و پروتئین زیادی است که باعث افزایش احساس سیری و کاهش اشتها می‌شوند. همچنین پسته شامل چربی‌های اشباع نشده‌ای است که می‌توانند کلسترول بد را کاهش دهند و سلامت قلب را بهبود بخشند.
- بهبود سلامت قلب: پسته یکی از منابع غنی از پتاسیم است که یک عنصر ضروری برای تنظیم فشار خون و ضربان قلب است. پتاسیم می‌تواند عروق خونی را گشاد کند و خطر ایجاد لخته خون را کاهش دهد.
- بهبود سلامت چشم: پسته حاوی آنتی‌اکسیدان‌های کاروتنوئید مانند لوتئین و زیگزانتین است که می‌توانند در پیشگیری از بیماری‌های چشمی مانند آسیب نوری، کاتاراکت و دگردیسی ماکولا موثر باشند.
- بهبود سلامت روده‌ها: پسته دارای فیبر غذایی زیادی است که می‌تواند در هضم غذا و پیشگیری از یبوست کمک کند. فیبر غذایی می‌تواند توسط باکتری‌های مفید روده تخمیر شود و اسیدهای چرب با زنجیره کوتاه تولید کند که خواص مختلفی برای سلامت روده‌ها دارند.
- بهبود سلامت پوست: پسته دارای ویتامین E است که یک آنتی‌اکسیدان قوی است و می‌تواند از آسیب‌های ناشی از اشعه‌ ماوراء بنفش جلوگیری کند و پوست را لطیف و شاداب نگه دارد. پسته همچنین دارای روغن پسته است که می‌تواند در مرطوب کردن پوست و درمان برخی از مشکلات پوستی مانند خشکی، التهاب و آکنه مفید باشد.

در محصول پسته سمومی نیز ممکن است وجود داشته باشند که عبارتند از:
- سموم شیمیایی که برای مبارزه با آفات و بیماری‌های پسته استفاده می‌شوند. این سموم می‌توانند باقیمانده‌هایی را در مغز پسته بگذارند که ممکن است برای سلامتی انسان و محیط‌زیست زیان‌آور باشند.
- سموم طبیعی که توسط گیاه پسته تولید می‌شوند. این سموم شامل آفلاتوکسین و اورکین هستند که می‌توانند در شرایط نامناسب نگهداری و به آلودگی قارچی تولید شوند. این سموم می‌توانند سرطان‌زا باشند و به کبد و کلیه‌ها آسیب برسانند.

مشکلاتی که وجود سموم در پسته ممکن است برای صادرات ایجاد کند عبارتند از:
- برگشت‌خوردن محصولات صادراتی توسط کشورهای واردکننده به دلیل عدم رعایت استانداردهای بین‌المللی کیفیت و ایمنی
- از دست دادن بازارهای صادراتی به دلیل کاهش اعتماد و رضایت مشتری.

درمان سموم در پسته شامل روش‌های زیر می‌شود:
- کاهش استفاده از سموم شیمیایی و جایگزینی آن‌ها با روش‌های بیولوژیکی و زیستی مانند استفاده از کنه‌ها و حشرات مفید
- رعایت اصول نگهداری و بسته‌بندی پسته‌ها به منظور جلوگیری از آلودگی قارچی و تولید سموم طبیعی
- انجام آزمایش‌های کیفیت و ایمنی پسته‌ها قبل از صادرات و اطمینان از مطابقت آن‌ها با استانداردهای بین‌المللی.

جایگاه‌یابی پسته ایرانی در بازارهای جهان

کشورهای مختلفی به پسته‌های ایرانی علاقه‌مند هستند. پسته‌های ایرانی به دلیل کیفیت بالا و طعم منحصر به فردشان، در بازارهای جهانی محبوبیت زیادی دارند. کشورهایی مانند آلمان، امارات متحده عربی، قرقیزستان و چین از جمله مشتریان عمده پسته ایرانی هستند. همچنین، پسته‌های ایرانی به عنوان محصولی لوکس در برخی کشورها مانند ژاپن و آلمان شناخته شده‌اند.

بازارهای جهانی برای پسته‌های ایرانی بسیار گسترده هستند و شامل مناطق مختلفی می‌شوند. اصلی‌ترین بازارهای مصرف‌کننده پسته‌های ایرانی به ترتیب حجم صادرات، عبارتند از: شرق دور، اتحادیه اروپا، شبه قاره هند، خاورمیانه و کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (CIS). با این حال، روند بازار برای پسته‌های ایرانی از کشورهای ثروتمند به سمت تعداد بیشتری از کشورهای در حال توسعه در حال تغییر است.

با توجه به رشد پایدار مورد انتظار در بازار اروپا برای پسته‌ها و پیش‌بینی افزایش اندازه بازار جهانی پسته به ۶.۶ میلیارد دلار تا سال ۲۰۳۰، فرصت‌های زیادی برای دستیابی به بازارهای جدید وجود دارد. این رشد احتمالاً توسط تغییرات در الگوهای مصرف مصرف‌کنندگان اروپایی، از جمله تقاضای رو به افزایش برای گزینه‌های از انواع تنقلات سالم‌تر و علاقه به آشپزی شرق مدیترانه‌ای، هدایت خواهد شد.

یکی از چالش‌های اصلی در صنعت پسته ایران، مسائل مربوط به تغییرات آب و هوایی و کمبود منابع آب است. اما باید توجه داشت، این چالش‌ها فرصت‌هایی را نیز برای پیشرفت‌های فناورانه و مزایای اقتصادی فراهم کرده‌اند. به عنوان مثال، استفاده از سیستم‌های آبیاری قطره‌ای و بهینه‌سازی مصرف آب می‌تواند به حفظ منابع آب کمک کند و در عین حال تولید پسته را افزایش دهد.

با توجه به اهمیت پسته در اقتصاد ایران، دولت و بخش خصوصی تلاش‌های زیادی برای بهبود کیفیت و افزایش تولید انجام داده‌اند. برنامه‌های تحقیقاتی و توسعه‌ای متعددی به منظور افزایش مقاومت پسته‌ها در برابر آفات و بیماری‌ها، بهبود روش‌های آبیاری و کاشت، و افزایش بهره‌وری باغ‌های پسته اجرا شده است.

برای دستیابی به بازارهای جدید برای پسته‌ها، چندین استراتژی وجود دارد:
۱. تحقیق بازار: شناسایی بازارهای جدید با تقاضای بالا برای پسته و درک عادات مصرف‌کنندگان
۲. بازاریابی و تبلیغات: ایجاد آگاهی در مورد کیفیت و ویژگی‌های منحصر به فرد پسته‌های ایرانی
۳. شرکت در نمایشگاه‌ها و همایش‌های بین‌المللی: معرفی محصولات به خریداران بالقوه و برقراری ارتباطات تجاری
۴. استفاده از تجارت الکترونیکی: فروش آنلاین و دسترسی به بازارهای جهانی از طریق پلتفرم‌های تجارت الکترونیکی
۵. تنوع‌بخشی به محصول: ارائه محصولات جدید مانند پسته‌های طعم‌دار یا محصولات فرآوری‌شده از پسته
۶. استانداردهای بین‌المللی: اطمینان از اینکه محصولات، مطابق با استانداردهای بین‌المللی کیفیت و ایمنی هستند.

چشم‌انداز و آینده تولید و صادرات پسته ایران

صادرات پسته ایران در آینده به چندین عامل وابسته است. از جمله این عوامل می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- وضعیت اقتصادی ایران و جهان: ایران با چالش‌های اقتصادی زیادی روبرو است که شامل تحریم‌های بین‌المللی، کاهش درآمد نفتی، هزینه‌های مربوط به کرونا، بدهی دولتی، تورم و بیکاری است. این چالش‌ها می‌توانند تولید، نگهداری و صادرات پسته را تحت تأثیر قرار دهند. از طرف دیگر، وضعیت اقتصادی جهان نیز بر میزان تقاضا و قیمت پسته ایرانی اثر می‌گذارد. برای مثال، افزایش قیمت نفت و انرژی، تنش‌های سیاسی و نظامی، تغییرات آب و هوایی و شیوع کرونا می‌توانند بازار پسته را مختل کنند.
- وضعیت تولید پسته ایران: ایران یکی از بزرگترین تولیدکنندگان پسته در جهان است ولی در سال‌های اخیر با کاهش تولید روبرو شده است. علل این کاهش شامل برخورداری ناکافی از آب و برق، آسیب‌های ناشی از یخبندان و سرما، آفات و بیماری‌های گیاهی، بی‌ثباتی و نوسان قیمت‌ها و عدم توسعه فناوری‌های کشاورزی است. این عوامل می‌توانند کیفیت و مقدار پسته ایرانی و در نتیجه رقابت‌پذیری آن را در بازارهای جهانی کاهش دهند.
- وضعیت بازارهای صادراتی پسته ایران: ایران به چندین کشور در جهان پسته صادر می‌کند که شامل شرق دور، اتحادیه اروپا، شبه قاره هند، خاورمیانه و کشورهای مستقل مشترک‌المنافع (CIS) است. این بازارها به دلیل عوامل مختلفی مانند سلیقه مصرف‌کنندگان، قوانین گمرکی، استانداردهای کیفیت و ایمنی، روابط سیاسی و اقتصادی و رقابت با کشورهای دیگر تولیدکننده پسته مانند آمریکا، ترکیه و چین، متغیر هستند. ایران باید بتواند بازارهای جدیدی را برای پسته خود پیدا کند و بازارهای فعلی را نیز حفظ نماید.

پسته ایرانی به دلیل کیفیت برتر و طعم منحصر به فردش، همچنان در بازارهای جهانی مطرح است و ایران به عنوان یکی از بزرگترین تولیدکنندگان و صادرکنندگان پسته در جهان شناخته می‌شود؛ اما با توجه به عواملی که در بالا ذکر گردید، برآورد دقیقی از میزان صادرات پسته ایران در آینده ممکن نیست. ولی می‌توان گفت که صادرات پسته ایران در کوتاه مدت با مشکلات زیادی روبرو خواهد بود و رشد چندانی نخواهد داشت. در بلند مدت، اگر ایران بتواند با تحریم‌ها مقابله کند، تولید پسته را افزایش دهد، کیفیت و تنوع محصولات خود را بهبود بخشد و بازاریابی و تبلیغات مناسبی انجام دهد، می‌تواند صادرات پسته خود را افزایش دهد و جایگاه خود را در بازارهای جهانی تثبیت نماید.

به‌طور کلی، با توجه به افزایش تقاضا برای پسته‌های ایرانی در بازارهای بین‌المللی، آینده‌ای روشن را می‌توان برای صنعت پسته ایران پیش‌بینی کرد. امید است که با ادامه تلاش‌ها و پیشرفت‌های فناورانه، ایران بتواند جایگاه خود را به عنوان یکی از قطب‌های اصلی تولید و صادرات پسته در جهان تثبیت و حفظ نماید.

* استفاده ار مطلب با ذکر نام منبع و مولف مجاز است

 

 

 

 

 

محتوای چندرسانه‌ای

 

 

سفارش تبلیغات 09114345494 / تلگرام / واتساپ