۱۴۰۳/۸/۲۰

چشم‌انداز روابط ایران و آمریکا پس از پیروزی ترامپ

دکتر هومن باسره

در پی پیروزی دونالد ترامپ در انتخابات ریاست جمهوری آمریکا، آینده روابط ایران و آمریکا و تأثیر آن بر وضعیت سیاسی و اقتصادی ایران مورد توجه بسیاری قرار گرفته است. بازگشت ترامپ به کاخ سفید نگرانی‌هایی را در مورد احتمال بازگشت به سیاست "فشار حداکثری" علیه ایران ایجاد نموده است.

به گزارش پایگاه خبری واردات و صادرات، در دوره اول ریاست جمهوری ترامپ، او از توافق هسته‌ای با ایران خارج شد و تحریم‌های سختی را علیه این کشور اعمال کرد. نادر حبیبی، کارشناس اقتصاد ایران در دانشگاه برندیس، می‌گوید: "انتظار می‌رود که دولت دوم ترامپ به سمت تغییر سیاست آمریکا در قبال ایران و بازگشت به استراتژی 'فشار حداکثری' حرکت کند. با این حال، برخی تحلیلگران معتقدند که شرایط این بار ممکن است متفاوت باشد. علی عبدالعلی‌زاده، رئیس ستاد انتخاباتی رئیس جمهور مسعود پزشکیان، اظهار داشته است: "در واقع، با ترامپ، شانس لغو تحریم‌ها بیشتر است. ترامپ یک تاجر است و ما نیز زبان تجارت را خوب می‌فهمیم."

در واکنش به پیروزی ترامپ، ارزش ریال ایران به پایین‌ترین حد خود رسید و به بیش از ۷۰۰,۰۰۰ ریال در برابر دلار معامله شد. این سقوط ارزش پول ملی نشان‌دهنده نگرانی‌های اقتصادی در ایران است. محمدرضا فرزین، رئیس کل بانک مرکزی ایران، اعلام کرد که پیروزی ترامپ تأثیر مستقیمی بر اقتصاد ایران ندارد، زیرا تهران هیچ همکاری تجاری، پولی و مالی مستقیمی با ایالات متحده و اروپا ندارد. با این وجود، فرزین هشدار داد که اگر ترامپ سیاست‌های تجاری و بازرگانی گذشته خود، به ویژه رژیم تعرفه‌ای را تجدید کند، ممکن است تأثیر شدیدی بر بازارهای جهانی و اقتصاد چین و اروپا داشته باشد. این امر می‌تواند به طور غیرمستقیم بر اقتصاد ایران نیز تأثیرگذار باشد.

در زمینه سیاست خارجی، روابط ترامپ با اسرائیل نیز مورد توجه قرار گرفته است. برخی ایرانیان نگران هستند که ترامپ ممکن است به اسرائیل چراغ سبز نشان دهد تا حملات بیشتری علیه دارایی‌های نفتی و زیرساخت‌های ایران انجام دهد. این نگرانی‌ها با تبریک سریع بنیامین نتانیاهو، نخست وزیر اسرائیل، به ترامپ تشدید شده است. از سوی دیگر، برخی از ایرانیان امید دارند که ترامپ احتمالاً به دنبال کاهش تنش در غزه باشد و این امر می‌تواند به کاهش تنش بین ایران و اسرائیل نیز کمک کند. این گروه به اظهارات مکرر ترامپ مبنی بر علاقه‌اش به پایان دادن به جنگ اوکراین و درگیری در خاورمیانه اشاره می‌کنند. با این‌حال، سناتور تام کاتن که نقش مهمی در سیاست خارجی ترامپ دارد نماینده رویکردی سرسخت و انعطاف‌ناپذیر نسبت به ایران است. اگرچه ترامپ یک معامله‌گر است، اما افرادی مانند برایان هوک و تام کاتن به راحتی تن به معامله نخواهند داد.

حمید ابوطالبی، مقام ارشد سابق سیاست خارجی در دوران ریاست جمهوری حسن روحانی، به پزشکیان پیشنهاد کرد که در یکی از سخنرانی‌های خود پیروزی ترامپ را تبریک بگوید. او گفت: "ترامپ به دنبال آن است که رونالد ریگان قرن بیست و یکم شود؛ استراتژی جدیدی را برای حل مسائل ۴۵ ساله بین دو کشور طراحی و اجرا کند. شجاعت ترامپ برای تغییر، ایران و آمریکا را در یک نقطه عطف تاریخی قرار می‌دهد و یک موقعیت تاریخی 'اکنون یا هرگز' ایجاد می‌کند."

در نهایت، به نظر می‌رسد که آینده روابط ایران و آمریکا در دوره دوم ریاست جمهوری ترامپ با عدم قطعیت‌های زیادی همراه است. در حالی که برخی نگران تشدید تنش‌ها هستند، دیگران امیدوارند که این دوره فرصتی برای گفتگو و حل اختلافات باشد. آنچه مسلم است، این است که سیاست‌های ترامپ در قبال ایران تأثیر قابل توجهی بر وضعیت سیاسی و اقتصادی این کشور خواهد داشت و نیاز به رصد دقیق تحولات در ماه‌های آینده وجود دارد.

* انتشار مطلب با ذکر منبع "مجله واردات و صادرات" مجاز می‌باشد