چارچوب VRIO جهت کسب مزیت رقابتی پایدار در عرصه جهانی |
کارشناس وبینار:
دکتر عطاء الله هرندی
مدرس دانشگاه علامه طباطبایی
مولف و مترجم
تاریخ و محل اجرا: ۲ مهر ۱۳۹۴
دکتر عطاءالله هرندی:
"اهمیت VRIO
یکی از نکاتی که میتوان از چارچوب VRIO برداشت کرد، این است که کارکرد منابع
انسانی سایر منابع را (مانند مهارتهای اساسی انسانی، تعهد کارکنان، فرهنگ، تیم
کاری و غیره) که به احتمال زیاد سرچشمههای مزیت رقابتی پایدار در قرن ۲۱ ( قرن
جاری) خواهد بود، مدیریت میکند. این نکته اهمیت فزاینده منابع انسانی در
عملکرد سازمانی تأثیرگذار بر محیط رقابتی امروزی را نشان میدهد. علاوه بر
برجسته کردن نقش مهم مدیر منابع انسانی، این نکته همچنین رهنمودی برای مدیر
منابع انسانی است در اینکه چگونه نقش مدیر راهبردی را به نحو اثربخش کسب و حفظ
کند.
مطلب مهمتر این است که چارچوب VRIO نیاز به تلقی کاملاً جدید از نقش مدیران
منابع انسانی در سازمان اشاره میکند. بسیاری از مدیران منابع انسانی از اینکه
آنها به میز برنامهریزی راهبردی دعوت نمیشوند، گلهمند هستند. هر چند براساس
بررسیهای صورت گرفته روشن شده است که این مدیران از اینکه به طور روشن به
برنامهریزان راهبردی بگویند براساس چه دلیل اقتصادی آنها باید بر سر این میز
حضور داشته باشند، یا ناآگاه هستند و یا ناتوان."
![]() |
![]() |
"در کشورهای پیشرفته تمام شرکتها نیروهای تخصصیافته در استخدام دارند ولی بیشتر شرکتهای ایران بهخاطر وضع مالی بدی که دارند چنین افرادی را استخدام نمیکنند و خودشان بدون هیچ مطالعهای وارد بازارهای خارج از ایران میشوند که ریسک بالایی دارد. امیدوارم هر چه زودتر این موانع که یکی از آنها تحریم است از بین برود و این فاصله کمتر و کمتر بشود. اگر دولت از صنایع تولیدی حمایت کند و یا حتی بین صنعت و دانشگاه فاصلهای نباشد و تمام فعالیتهای صنایع مبتنی بر دانش روز باشد، میتوان امیدوار بود که این فاصلهها کمتر شود، که این مستلزم زمان خواهد بود. فاصله بین علم و واقعیت صنایع کنونی خیلی زیاد است. حتی بعد از تحریمها میتوان پیشبینی کرد این فاصله همچنان وجود داشته باشد. تا زمانی که فرهنگسازی نشود ما همچنان شاهد این مشکلات هستیم."
پاسخ:
"به
نظر من امروزه با رشد سريع تغيير و تحولات در عرصه بينالملل ديگر عقب بودن همانند
گذشته معنا پيدا نمیكند. وجود فاصله قابل قبول است ولي از ميان برداشتن آن بهمانند گذشته زمانبر و مشكل نيست. تازه ما خيلی مدگرا هم هستيم؛ يعنی تا میبينيم
يكی يک كاری دارد انجام میدهد ما هم سريع آن را انجام میدهيم. تا گروهی وارد يك
بازار بين المللی میشوند ما هم سريع به سراغ آن بازار میرويم، بدون هيچگونه
تحليلی.
شايان ذكر است در شرايط تحريم و سالهای ابتدايی دوران پساتحريم، چارچوب VRIO
تحليل بسيار خوبی است، چون در اين شرايط ميزان تلاطم و آشوب و عدم اطمينان در محيط
بالاست. با گسترش شركتهای دانش بنيان و پاركهای علم و فناوری اين موضوع محقق
میگردد. البته میبايست توجه كرد كه يك راه بسيار مفيد و راهگشا برای حذف فاصله
دانشگاه با صنعت، استفاده صنعت از اساتيد و مشاوران آكادميك در حوزههای تخصصی و
تعريف طرحهای پژوهشی و انجام آن به وسيله مشاورانی است كه به علم و ابزارهای نوين
مجهز بوده و میتوانند راهگشا باشند. اين ارتباط منجر به كاهش فاصله دانشگاه و صنعت
خواهد شد."
"البته موردی که شاید بیشتر دیده شود این است که شرکتها مشاورینی به استخدام در می آورند، ولی مشاوران هیچ بهبودی در سیستم ایجاد نمینمایند و مطالب انتزاعی و تئوریکی که بیان میدارند کاربردی و مبتنی بر حقایق بازار و شرایط کنونی کشور و صنعت نیست. کمتر شرکت یا کارخانه بزرگی را میبینیم که اصلاً مشاوری را به استخدام نگرفته باشد."
پاسخ:
"من شخصاً به انجام طرحهای پژوهشی با خروجی مشخص و قابل تأمل توسط مشاوران بيشتر اعتقاد دارم تا استخدام مشاور و كار مشاوران در سازمانها كه منجر به كلیگويیهای بیفايده خواهد شد."
"شما مطالعات و
پژوهشها و تحقیقات آکادمیک خود و همکارانتان را تا چه حد مطابق و قابل استفاده در
فضای واقعی صنعت و فرهنگ جاری مدیریتی در سازمانها میبینید؟
چه راهکاری برای پیوند دادن علم مدیریت با واقعیتها و شرایط حقیقی کارآفرینی و
مدیریتی کشور پیشنهاد مینمایید؟"
پاسخ:
"حقيقتاً
من به شخصه طرحهای پژوهشی را كه انجام شده مفيد و كارآمد میدانم، اما چون مطالب و
محتوی تا حد بسياری نوين يا روزآمد است از سطح حوصله بسياری از مديران ما خارج
بوده و سطح اعتقاد ايشان پايين بوده و با توجه به هزينه بسيار، توجه و تلاشی بر
اجرايی كردن ندارند.
شركتهای مشاوره مديريت، پاركهای علم و فناوری و شركتهای دانشبنيان و تغيير
ديدگاه و نگرش مديران ايرانی همگی از جمله راهكارهای مناسب كاهش اين فاصله است."
"لطفا استاد در مورد کتابهایی که معرفی فرمودند توضیح مختصری بدهند؛ یعنی هر کتاب چه اطلاعاتی به ما میدهد و چه کاربردهایی دارد؟"
پاسخ:
"اگرچه در سالهای اخیر کتب گوناگونی در حوزه بازاريابی و فروش منتشر شده است، اما يکی از موضوعات مهمی که ناديده گرفته شده است و نقش بسیار مهمی در موفقیت بازاريابان و فروشندگان دارد، چگونگی بازاريابی خود میباشد. تجربه و تحقیق ثابت کردهاند که بسیاری از خريداران قبل از اينکه کالا يا خدمتی را بخرند، به فروشنده، ويژگیها، خصلتها، شخصیت و رفتار او توجه میکنند و اگر او را فردی مطمئن، قابل اعتماد و موجه بدانند، به دادوستد میپردازند. اولین وظیفه مدیران، بازاريابان و فروشندگان حرفهای، چگونگی بازاريابی خودشان به مخاطبان گوناگون است. ساخت تصویر ذهنی مطلوب از خود، راستی و درستی، خلوص نیت، رفتار درست، شخصیت، اصالت، قابلیت، صلاحیت و مهارتهای فروش، مسئولیتپذيری و پاسخگوئی به نیازها و نیازمندان، مجموعهای از خصوصیات و خصلتهايی هستند که لازم است بهخوبی عرضه شوند تا مشتريان و مخاطبان آنها را ارزيابی کنند. کتاب چگونه خودتان را بازاریابی کنید، کتابی ارزشمند و آموزنده است که نه تنها برای مديران بازرگانی، بازاريابی و فروش، بلکه برای همه حرفهایها میتواند مفید باشد."
"تعامل میان رشتههای علمی مختلف در قرن حاضر در جهت بازتعریف رویکردها و مدلهای ذهنی متمرکز بوده است. پیشرفتهای بزرگ علم فیزیک و شکلگیری فیزیک کوآنتوم، موجب ارتقاء درک و شناخت انسان در مورد پدیدههای آشوبناک و پیچیده شد. رشد نفوذ علمی تئوری کوآنتوم چنان بود که اصول و مفاهیم آن، به صورت پارادایمی در سایر رشتههای علمی از جمله علم مدیریت مورد استفاده قرار گرفت. پارادایم کوآنتومی در مدیریت بر مبنای مفروضات معین، مفاهیم سازمانی را از منظر نوین و متفاوت مورد ملاحظه قرار داده است و در چارچوب روششناسی خاص خود، از قابلیت بررسی مسائلی برخوردار است که قبلاً کمتر قابل طرح و تبیین بودهاند. شناخت شهودی، رفتار اخلاقی، نظم در بینظمی، نمونههایی از این مسائل هستند. پارادایم نیوتنی و سنتی در تحلیل سازمانهای نسبتاً ساده که در حالت تعادل یا تغییرات تدریجی هستند و در محیطهایی با ثبات نسبی مناسب است. پارادایم نیوتنی در موقعیتهای پیشبینیپذیر و در حوزههای قابل کنترل مدیران موثر است. در مقابل پارادایم کوآنتومی به منظور درک پدیدههای ناآشنا، مبهم، غیرقطعی که در محیطهای متلاطم و پیچیده قرار دارند مفید است. این پارادایم در موقعیتهایی که در آن فشار زیادی برای تغییر وجود دارد و پدیدهها آشوبناک و نامنظم به نظر میرسند و نظم به طور نامحسوسی خودش را پدیدار میسازد، از اهمیت زیادی برخوردار است. تئوری کوآنتوم، در نتیجه تلاشهای علمی نظریهپردازان بزرگی مانند هایزنبرگ، پلانک، بور و شردوینگر توسعه یافت. با تولد فیزیک کوآنتوم و با ورود علم به دنیای درون اتم، پدیدههایی کشف و تبیین شدند که موجب تغییر نگرش انسان نسبت به بسیاری از موضوعات گردید و توصیف ماشینوار جهان جای خود را به توصیف آن به عنوان عالمی زنده، آگاه و غیر قابل پیشبینی داد."
"سودآوری
و بقای سازمانها در محیط رقابتی امروز، نیازمند کسب مزیت رقابتی است. نظریهپردازان دانش مدیریت دو رویکرد عمده به منظور کسب مزیت رقابتی مطرح کردهاند. اول:
رویکردی است که بر اساس فرصتهای محیطی استراتژی را تحلیل و تدبیر میکند و دوم:
رویکردی که مبتنی بر منابع، قابلیتهای داخلی و توانمندیهای سازمان، استراتژی را
تدوین و اجرا میکند. پژوهشهای چند دهه اخیر نشان دادهاند که مزیتهای مبتنی بر
قابلیتهای درونی سازمانها به گونهای اثربخشتر میتوانند موقعیت رقابتی را
تعیین و تفسیر کنند. آسیبشناسی مدیریت استراتژیک کلاسیک، ما را به حوزههایی
رهنمون میسازد که شاید بتواند گشایشی در بنبستهای نارکارآمدی مدیریت استراتژیک
امروز کشورمان باشد.
جی بی بارنی یکی از نویسندگان این کتاب و عضو هیات علمی دانشگاه UCLA امریکا،
چارچوب بسیار ساده و کارآمدی را به منظور تجزیه و تحلیل منابع سازمان و نحوه کسب
مزیت رقابتی پایدار ارائه کرده است. سازمانها به کمک این چارچوب میکوشند تا منابع
و قابلیتهای محوری خود را که سبب ایجاد مزیت رقابتی پایدار میشوند، توسعه دهند.
در این مدل منابع، قابلیتها، شایستگیها و استراتژیهای سازمان از جهت میزان
ارزشمندی (Valuable)، کمیابی (Rare)، هزینهبر بودن برای تقلید (Imitate) و حمایت و
استفاده سازمان (Organization Support) بررسی میشود و به چارچوب VRIO معروف است.
این کتاب ترجمه کاملی از آخرین نسخه کتاب در سال ۲۰۱۴ بوده و از نکات برجسته آن
همراهی نمونهها و مطالعات موردی جذاب و مفید برای شناخت واقعی و عمیق خواننده با
فضای ذهنی نویسنده است. این کتاب را میتوان اولین کتاب در حوزه مدیریت استراتژیک
منبع محور دانست که در ایران منتشر میشود. شرایط زیستبوم مدیریت کشور تدریس
چنین کتابی را تجویز و توصیه میکند. این کتاب در عین سادگی میتواند راهگشایی مفید
برای بنبستهای مدیریت استراتژیک در کشور محسوب شود.
شایان ذکر است که این کتاب میتواند به عنوان منبع اصلی درس مدیریت استراتژیک در
مقطع کارشناسی و مدیریت استراتژیک پیشرفته در مقطع کارشناسی ارشد مدیریت بازرگانی،
اجرایی و MBA و همچنین بهعنوان منبع کمکی درس استراتژیهای بازرگانی در مقطع دکتری
سیاستگذاری بازرگانی، معرفی و تدریس شود."
"در
پايان جای دارد از جناب باسره عزيز بابت زحمات بسيار تشكر و قدردانی داشته باشم؛
سپاس كه فضايی را برای اشتراك دانشمان فراهم كردهايد.
اميد است بحث امشب نيز مورد توجه فرهيختگان اين گروه قرار گرفته باشد. از همراهيتون
تشكر میکنم.
موفق، پيروز، سربلند، شاد و كامروا باشيد.
هرندی"
تمام حقوق این وبسایت متعلق به پایگاه خبری واردات و صادرات است. |